<g('» .)'-4
lis p7r]~30 dmgr-
211
waarden voor b kleiner dan i verkregen kunnen worden. En dit heeft
tot gevolg dat, daar volgens blz. 96 van de H.T.W. de polygoonlengte
enerzijds bepaald wordt door de eis:
(4)
wat betreft de toevallige fout in de lengtemeting, de maximale poly
goonlengte voor gebied III tot het 24-voudige van 2,4 km vergroot
kan wordenx).
Anderzijds wordt de lengte van een gestrekte polygoon bepaald door
het aantal polygoonpunten n en de hoekmeetfout ma.
En wel moet voldaan zijn aan (H.T.W. blz. 97)
Uit 76 polygonen van de Noord-Oostelijke Polder en 52 van de
Ruilverkaveling Nieuwleusen berekende ik uit de hoeksluitfouten fa
mx
Gebruikt werden jalons als signalen; de zijdelengten varieerden van
200 tot 400 m; de hoeken werden gemeten in twee dubbelseries met
de theodoliet van De Koningh met planglasmicroscopen of de theodo
liet van Kern, beide typen instrumenten met goede optische centrering.
Bij overmeting van enkele lange polygonen bleek uit de hoekverschil-
len eenzelfde orde van grootte voor de middelbare hoekfout.
Uit de berekende waarde van mx volgt voor de orde van grootte van
de centreerfout 0,5 cm.
Met mx 30 dmgr, zijdelengte 2,5 X io* cm, d 12 cm, volgt
uit (5) n fss 21 of «i 5 km. 2)
Voor gestrekte veelhoeken kan men zonder extra voorzorgen voor
gebied III dus zeker wel een polygoonlengte van ongeveer 5 km 3)
bereiken. Bij nauwkeuriger hoekmeting, bijv. met gedwongen centre
ring met m 10 dmgr kan men komen tot 10 km bij de
zelfde zijdelengte.
Ook bij dezelfde meet- en centreernauwkeurigheid kan men boven
de 5 km komen door toepassing van de methode der hoofdhoekmeting
(H.T.W. blz. 84 ad 50; zie fig. 2): slaat men één punt over (dus
p2 192 n 2 y-'
1) In zekere zin is dit een gevaarlijke interpolatie, omdat juist voor langere
zijden-volgens (2) nog een term met P te vrezen is, e^n gevolg van invloeden die
meestal onder het begrip systematische foutenbronnen gevangen worden. Men
zou eigenlijk eerst de gehele lengtemeting „heen" per veelhoek moeten verrichten,
daarna „terugen dan zien of aan dezelfde foutenformule (3) voldaan is en dus
de getrokken conclusie gewettigd is. Zie hiervoor ook het behandelde op blz. 217.
2) Voor deze langere veelhoeken is het nomogram Kad. nr 56 niet meer bruik
baar; een nieuw nomogram verdient aanbeveling.
3) Zelfs met een zekerheidscoëfficient 0,7 in het rechterlid van (5) wordt
dit nog ruim 4,5 km.
