70
mogelijk de uitgespoelde foto's via een soort sluis naar een andere
kamer door te schuiven, alwaar ze verder worden behandeld zonder dat
de werkzaamheden tijdelijk gestaakt behoeven te worden. In de loop
der jaren zijn hier en daar kleine verbeteringen aangebracht en is de
droogkamer uitgebreid, zonder dat het beginsel is veranderd.
WerkmethodeHet personeel belast met de werkzaamheden, omvat
zo mogelijk zes personen, die respectievelijk genoemd kunnen worden
de opzetter, de opnemer, de ontwikkelman, de fixeerman, de spoelman
en de opberger. Nadat de instelling van het apparaat, waartoe een wit
vel papier gebruikt wordt, is bepaald, kan met het werk worden be
gonnen. De opzetter plaatst het té fotograferen plan op het aanzuig-
bord. Voor dien heeft hij echter het plan voorzien van strookjes met
de vereiste opschriften b.v. fotokopie", „gemeenteplan", „veldplan",
enz., heeft hij bij vergrotingen of verkleiningen de aanduiding van de
schaal afgedekt, en heeft hij gecontroleerd of de lampen normaal bran
den. Teneinde de instelling zo weinig mogelijk te veranderen, worden
de te fotograferen plans naar hun uiterlijke staat gerangschikt. Zodra
van instelling moet worden veranderd, geeft de opzetter daartoe een
teken. De opzetter is ook verantwoordelijk voor het dichten van even
tuele scheuren of gaten in het plan. Hij doet dit door onderschuiving
van wit papier bij de vervaardiging van negatieven en van zwart
papier bij de vervaardiging van positieven. Zodra het plan door de
opzetter is aangezogen, wordt de verlichting door de opnemer in wer
king gesteld. De lens met spiegel projecteert nu het te fotograferen
plan op het andere aanzüigbord, waarop door de opzetter het gevoelige
materiaal is geplaatst, waarna de opname kan geschieden.
De opnemer draagt de verantwoordelijkheid voor de juiste maat en
instelling, waarbij hij rekening moet houden met de werking van het
materiaal, welke werking in de maat moet worden verrekend. Even
eens moet hij letten op de scherpte der foto's en de juiste belichting.
Zodra dus het plan door de opzetter is aangezogen, kan de opnemer
de opname verrichten, waarna een nieuw plan wordt aangezogen.
De foto's worden twee aan twee, met de niet-gevoelige zijden tegen
elkaar, door de ontwikkelman ontwikkeld. Bij foto's op planformaat
worden als regel vier stuks tegelijk in het ontwikkelbad behandeld.
Zij moeten bij het ontwikkelen steeds in beweging blijven, hetgeen
geschiedt door de onderste twee foto's steeds weer boven de andere
twee te leggen. Hebben de foto's de juiste kracht bereikt, dat is bij
een negatiefdiep zwart met heldere witte lijnen, bij een positief
helder wit met diep zwarte lijnen, dan plaatst de ontwikkelman de
foto's in het stopbad, waarna de fixeerman de foto's éénmaal goed
door dat bad haalt en ze vervolgens in het fixeerbad brengt.
Hier moet de gehele beeldzijde goed met fixeeroplossing overdekt
zijn; de fixeerman keert ieder kwartier een gedeelte met de beeldzijde
naar beneden en geeft een ander gedeelte voor de spoeling af.
Dit spoelen geschiedt door de spoelman, die de foto's in de eerste
spoelbak zoveel mogelijk in beweging houdt, het vuile water doet af
vloeien en zorgt voor aanvoer van schoon water. Na eerste spoeling
worden de foto's in een tweede spoelbak overgebracht, waarna de
spoelman aangeeft wanneer de foto's kunnen worden opgeborgen.
