komen gelijk is aan het origineel. Niet gelijkvormig, want de repro
ductie kan kleiner of groter zijn dan het origineel, maar gelijk aan
het beeld van het origineel, of dit nu een schriftbeeld, dan wel een
ander beeld, vlak of perspectivisch beeld is. Wat tot hiertoe gezegd
is, geldt inmiddels voor herproductie door middel van de typografische
procédé's evenzeer als voor de procédé's die men vat onder de ver
zamelnaam doc.repr. Tot op zekere hoogte althans, want bij de typo
grafische procédé's is de reproductie niet gelijk aan het origineel. Wel
in formele zin, maar niet m materiële zip. Immers het gedrukte boek"
is wel een reproductie van het manuscript, maar ieder voelt, dat repro
ductie hier anders wordt bedoeld dan in het verband met doe. repr.
Bij typografie is de reproductie niet gelijk aan het origineel. Dus in de
strikte zin geen reproductie maar een geheel nieuw origineel. Het
boek is een afzonderlijke schepping, weliswaar materieel om zijn
inhoud gebonden aan het manuscript en in zoverre daarvan de
reproductie, maar voor het overige zonder enige verdere gelijkenis.
Uit al deze overwegingen blijkt wel hoe moeilijk het eigenlijk is de term
documentreproductie te hanteren. Iedereen heeft wel een vaag besef
van wat daaronder verstaan wordt, maar iedereen ervaart ook telkens
weer dat de ander er vaak iets anders onder verstaat. Het is geen
term waarmee te opereren valt. Daarom is het van zo groot belang,
dat net dezer dagen ik kan U hier de primeur er van geven de
redacteur van het tijdschrift „Documentreproductie", Carel Vosmaer,
een geheel nieuw woord lanceerde in een rapport van interne en
particuliere aard, maar ik twijfel er niet aan of hij zal mij niet
euvel duiden dat ik zijn vondst hier bekend maak), namelijk: repro
grafie, dat naar ik geloof de gehele bestaande moeilijkheid op
dit punt ineens opheft en dat voldoet aan alle eisen die aan een term
als begripsaanduiding kunnen gesteld worden. Het is een geheel nieuw
woord, dat niet alleen in het Nederlands gelding kan hebben, maar
evenzeer in andere talen. Het staat als gelijkwaardige term naast typo
grafie en duidt volkomen klaar het van de typografie onderscheiden
gebied der documentreproductie in één enkel en onmiddellijk begrijp
baar woord aan. Bovendien leent het zich met hetzelfde gemak als
het woord typografie voor allerlei vervoegingen en samenstellingen,
denk aan reprograaf in tegenstelling tot typograaf, fotograaf, cal-
ligraaf en reprotypie, waar een drukprocédé bij de reproductie
techniek wordt toegepast, wat in feite bij sommige methoden metter
daad het geval is.
Ik ga op deze kwestie niet verder in, omdat ik dit alles toch al reeds
mededeelde in het besef van me op zeer glad ijs te bevinden. Deze
aangelegenheid is er immers een van taalkundige aard. Ik kan over de
wezenlijke waarde van het nieuwe woord niet oordelen, de gebruiks
waarde is intussen boven elke twijfel verheven. De vondst van Vos
maer is niet van louter theoretische waarde, maar van diep ingrijpende
practische betekenis.
Het is immers van groot belang, dat we over een juiste terminologie
beschikken, dat we elkaar kunnen toespreken in woorden, die we ook
onmiddellijk in heel hun draagwijdte begrijpen, en daarbij de zeker-
