9
heid hebben, dat we met hetzelfde woord niet iets anders bedoelen.
In elke wetenschap en elke techniek is het van belang een goede ter
minologie te hebben. Ook hier. Want we hebben hier het voordeel,
dat we een zo totaal nieuw gebied veel makkelijker de plaats in het
geheel van menselijk weten en kunnen toewijzen en er de waarde
en betekenis van taxeren in vergelijking met andere wetenschappen
en technieken. Daarmee glijd ik vanzelf in een ander thema.
De culturele waarde van de reprografie namelijk. Vroeger, bij de
opening van de tentoonstelling die het Genootschap voor document
reproductie (zal deze naam in de toekomst niet „Genootschap voor
reprografie" moeten worden?) eind 1947 in Den Haag hield, mocht ik
er de aandacht op vestigen, dat de reprografie eigenlijk ligt in het
verlengde van de lijn: schrijfkunst, drukkunst, boekdrukkunst, van het
schrift en de typografie dus. Ir. Doncker Duyvis heeft er eens
tijdens een jaarvergadering van het genootschap op gewezen, dat
de uitvinding van de boekdrukkunst niet het eigenlijke begin van de
drukkunst is. Deze laatste toch is van veel en veel oudere origine.
De uitvinding van de boekdrukkunst was eigenlijk een synthese van
allerlei elementen, die los van elkaar reeds te voren bekend
waren. De waarde van de vondst van Gutenberg dan wel van Coster
(laten we ons in de strijd om de prioriteit van deze beide heren hier
niet mengen) wordt bepaald door de mogelijkheid om met dezelfde
losse letters telkens een nieuwe tekst samen te stellen en te drukken.
Het blokdrukken d.w.z. het afdrukken van in hout of op andere
manier gesneden teksten was al veel langer bekend. Het is evident,
dat de uitvinding van de boekdrukkunst een uiterst belangrijke cul
turele waarde vertegenwoordigde, omdat het daardoor immers mogelijk
werd veel meer mensen dan te voren deelgenoot te maken aan geeste
lijk goed, dat in gestolde vorm van tekst steeds en geheel onvermin
derd beschikbaar kon blijven. Het geestelijk verkeer tussen de mensen
is intussen zó belangrijk geïntensiveerd, de relaties tussen de mensen
zó verveelvoudigd, dat het drukken toch eigenlijk niet.meer kan voor
zien in de behoeften die zijn ontstaan. Dit is niet alleen een kwestie
van kostprijs en van tij"d, maar vooral een kwestie van aard. Het druk
ken is om de eraan verbonden kosten in vele gevallen inefficiënt, de
tijd die nodig is om een drukwerk tot stand te brengen is veelal te
langdurig, maar bovenal is het in talrijke omstandigheden noodzakelijk
om te beschikken over reproducties die de waarborg bevatten geheel
in overeenstemming te zijn met het origineel. Dat doet zich vooral
voor bij tekeningen en kaarten. Het zou het intrappen van een open
deur betekenen als ik hier nu afzonderlijk nog eens ging betogen dat
een gedrukte kaart niet dezelfde waarborgen van overeenstemming met
het origineel bezit als een door middel van lichtdruk of fotocopieer-
methoden vervaardigde reproductie. Ik begrens me hier uiteraard tot
de tekst, niet tot het uiterlijke aspect ervan.
Er zijn nu eenmaal tegenwoordig veel meer mensen betrokken bij
de problemen die de tijd stelt, dan vroeger het geval was. De zaken
van kadastrale aard bijvoorbeeld hadden vroeger en het is misschien
nog niet eens zo heel lang geleden in ons land slechts de belang-
