10
stelling v£n enkelen. Hoeveel landmeters waren er aan de kadasters
verbonden 50 jaren geleden? En hoeveel nu? De wetenschap is op dit
stuk zeer belangrijk vooruit gegaan en uitgebreid geworden, de dienst
door de kadasters aan het volk bewezen is belangrijk groter geworden.
In het kortde aandacht van heel wat meer mensen is op deze zaken
getrokken. En al deze mensen ik blijf me bepalen tot dit enkel voor
beeld, maar het geldt uiteraard van vrijwel alle andere gebieden van
menselijke activiteit hebben behoefte aan documentatie bij hun
arbeid, aan gegevens, die hetzij in de vorm van teksten, hetzij in de
vorm van tekeningen en kaarten binnen hun bereik moeten zijn en
soms zelfs blijven. Stel U eens voor, dat alle gegevens waarover de
bij het kadaster betrokkenen behoren te beschikken, hetzij om hun
wetenschap naar behoren te beoefenen, hetzij om hun maatschappe
lijke taak goed te vervullen, in drukvorm vermenigvuldigd zouden
moeten worden. En vermenigvuldiging is noodzakelijk, omdat de ori
ginelen natuurlijk maar door één of althans door enkele belang
stellenden tegelijkertijd kunnen worden geraadpleegd. Het drukken en
de daarmee verbonden kosten en tijd, zou in geen verhouding staan
tot het nut dat er mee bereikt werd. In de meeste gevallen althans niet.
Reproduceren is hier ongetwijfeld de enige uitkomst. Maar dan ook
een voortreffelijke en afdoende. Ik schakel bij deze beschouwing niet
in het probleem van de plaatsruimte. Ook dat is een aspect aan deze
kwestie, dat verdient onder de ogen te worden gezien. Maar ik geloof,
dat het geen invloed heeft op de waardebepaling van de reprografie
als cultuurelement, als hoedanig ik haar hier nu wens te bezien en te
beoordelen. Teruggebracht tot de meest eenvoudige proportie, kan
dunkt mij gezegd worden, dat de reprografie belangrijk groter
mogelijkheden biedt tot geestelijk, cultureel, wetenschappelijk verkeer
tussen de mensen onderling dan de typografie ooit uit de aard van
de in de typografie gelegen potenties zal kunnen bieden. Dat is
de grote verworvenheid van onze tijd op dit punt, daar ligt, naar mijn
gevoelen de wezenlijke waarde van de reprografie.
Een geheel andere vraag duikt natuurlijk op, waar we het gebied
van de reprografie gaan betreden en trachten ons rekenschap te geven
van alles wat op dit terrein gevonden wordt. Zonder erg veel moeite
kunnen we al reeds onmiddellijk vaststellen, dat dit gebied in twee
grote onderscheiden terreinen uiteenvalt, dat van het halogeenzilver-
procédé en dat van de dyazotypie namelijk. Maar daarover kan ik U
niet verder inlichten bij gemis aan besef. Iets verder kan ik misschien
gaan als ik spreek van het terrein der fotocopieermethoden en dat van
de lichtdruk. Dan valt onder het eerste de reprotechniek, die werkt
met optische hulpmiddelen, onder het tweede de reprotechniek die
door middel van chemische proceduren tot contactdrukken leidt. Ik
meen tenminste, dat de zaken zó te onderscheiden zijn. Zéker is
inmiddels dat er tussen de beide hier onderscheiden gebieden van repro
techniek op veel punten door de vooruitgang van de wetenschap een
samenvloeiing plaats vindt en elementen uit beide technieken een
gelijktijdige toepassing vinden in een geheel nieuwe techniek. Ik doel
hier op de richting waarin o-a. door dr. Dippel op het natuurkundig
