89
S. M. MEELKER,
Transformatieberekeningen met de rekenmachine
Landmeter van het kadaster, Groningen
Bij de gelijkvormigheidstransformatie (form. 27 H.T.W.) evenals
bij het omrekenen van loodlijnen op een andere meetlijn, gaat men
uit van de formules
x? px qy a,
y qx py b.
Om de berekening te vereenvoudigen en ter verkrijging van de
nodige controle maakt men echter gebruik van de hieruit afgeleide
betrekkingen
X n 1 X n P [X» 1 (Ph+ 1 y
y'K+1 y'n q {x„+1 x„) q (y«+i—y«)
(zie H.T.W. blz. 57).
De practijk leerde mij dat men een niet onbelangrijke tijdsbesparing
kan bereiken indien men, van punt tot punt gaande, de coördinaten
direct berekent en dus niet eerst de coördinatenverschillen.
Men stelt x'„ van een aansluitingspunt in het resultaatregister (Rr).
In het omwentelingsregister (Or) draait men hierna x„ en plaatst
vervolgens p op het instelbord (Ib). Men draait nu zo dat x„+1
in Or verschijnt en maakt daarna Or en Ib schoon. Hierna plaatst men
y„ in Or, vervolgens q in Ib en draait daarna totdat men y„ +1
in Or krijgt. Rr vermeldt thans x'x.Na deze abscis uit Rr te hebben
overgenomen in het formulier draait men tot y„ 2 in Or verschijnt.
Pas hierna maakt men Ib en Or schoon, plaatst in Or x„ 1, daarna
p op Ib en draait tot^« 2 in Or komt te staan. In Rr staat nu .r'„ 2,
welke abscis men weer overneemt. Hiema draait men tot^„ 3in Or
verschijnt en maakt daarna Ib en Rr schoon enz.
Op analoge wijze wordt de y van elk punt berekend.
Ook bij de affiene aansluiting kan men met succes dezelfde werk
wijze toepassen. Men maakt dan gebruik van de volgende betrekkingen
X n 1 X n 1 Xn 2 Xn-p b2 (y„+i yn)>
y n 1 y n a2 (xn 2 Xn) "f" 1 y
(zie H.T.W. blz. 63).
Na mijn persoonlijke ervaring met bovengenoemde werkwijze heb
ik met medewerking van twee technisch-ambtenaren van het Bureau
Ruilverkaveling te Groningen enige proefnemingen verricht.
Beiden rekenden in form. 27 H.T.W. 12 punten om. Behalve de
laatste 2 kolommen (waar alleen,de coördinaten van de 2 aansluitings-
punten stonden ingeschreven) was het formulier tevoren geheel door
mij ingevuld. Voor beide personen betekende de „directe methode",
ondanks het feit dat ze deze voor hét eerst toepasten een tijdsbesparing
en wel van resp. 18 en 4 (de tijden voor de directe" methode be-
