135
Ik ben geschrokken van het artikeltje van de Heer Meelker in de
vorige aflevering van dit tijdschrift. Wat toch is het geval! De Heer
Meelker gaat blijkbaar van het standpunt uit, dat snelheid gaat boven
veiligheid. Een standpunt dat ik in het algemeen niet kan delen. Men
denke aan de ernstige gevolgen die een kleine, niet tijdig opgemerkte
vergissing kan hebben.
Al zou een berekening 50 meer tijd kosten door een veilige weg
te bewandelen, dan meen ik dat deze 5° meer tijd toch verant
woord zijn, omdat daardoor voorkomen wordt dat een uitgebreide
controle achteraf nodig is, die ook tijd kost.
Een groter bezwaar nog acht ik het, dat een niet-geroutineerd
rekenaar door het artikeltje van de Heer Meelker op het idee gebracht
zou kunnen worden het ook zo te gaan doen. De geroutineerde reke
naar heeft een aanwijzing in deze richting heus niet nodig, hij past
zo nodig uit zichzelf wel vereenvoudigingen toe.
De waarde van de proef door de Heer Meelker genomen kan ik niet
hoog aanslaan. Het aantal proefpersonen is te gering evenals liet
aantal proeven per persoon- Uit het aantal gemaakte fouten blijkt
voorts dat de routine van deze personen niet groot was, hetgeen de
waarde van de proef ook vermindert.
De praktijk heeft geleerd dat er bij het overnemen van coördinaten
uit de machine wel degelijk fouten worden gemaakt. Door de aanwij
zingen te volgen op de bladzijden 118 t/m 120 en 127 van Lager Land
meetkundig Rekenen door F. Harkink kan men veel fouten voor
komen bij het rekenen in de formulieren H'.T.W. nrs. 25 en 27. Af
doende zijn deze maatregelen niet. Door te werken met controle-coördi
naten (zie blz. 57 van het zoëven genoemde boek) wordt afdoende
beveiliging verkregen- Ook eventueel bijdraaien tot een verkeerd getal
in het omwentelingsregister komt dan tot uiting. Draait men nl.
p (X'„ X„ J en p Xn 1 X',) inplaats van
p (X„ X„en p(X„ 1 X„) dan blijft het totaal
p (X„ 1 X„ x) en bij het optellen wordt de fout niet bemerkt.
Wil men de tijdrovende methode met de controle-coördinaten niet
toepassen, dan kan men tegen dit euvel waken door bij het bijdraaien
van X„ tot X„ 1 te kijken naar het formulier waarop de getallen
staan, te draaien op het gevoel en daarna te controleren of inderdaad
X„ j in het omwentelingsregister staat.
Een andere afdoende methode is het berekenen en opschrijven van
de coördinatenverschillen in de kolommen voor het gegeven stelsel.
Het berekenen van de coördinaten van de toppen van loodlijnen in
form. 25 heeft grote risico's. Het gebruik van formulier 27 is, zoals
ook de Heer Harkink opmerkt op blz. 126 van bovengenoemd boek,
te verkiezen. Hierbij moeten echter de tekens van p en q gecontroleerd
worden en vooral ook die van de eerste bewerking ermee. Immers
neemt men aan Ya Yt O, dan is X q Y„ 1 - Y„) o en
Y,p [Yn 1 Y„=0; een tekenfout komt dus niet aan het licht
bij de optelling- De controle hierop is echter eenvoudiger uit te voe
ren dan die op de berekeningen in form. 25.
