224
techniek of in ontwikkelprincipes maken, waardoor met behoud van
tie andere fotografische eigenschappen de gebruikte lichtkwanten nog
beter worden uitgebuit dan tot op heden en waardoor dus snellere en
betere emulsies verkrijgbaar zouden wordeneen dergelijke sprong is
echter voor de naaste toekomst nog niet te verwachten.
Daarnaast echter zal het ter verbetering van het gehele complex der
fotografie noodzakelijk zijn met de thans aanwezige apparatuur en
met de thans verkrijgbare materialen de best mogelijke resultaten te
bereiken. Hiertoe is een diepgaand onderzoek van de fotografie ten
behoeve van de kartografie beslist noodzakelijk.
5. ONDERZOEK VAN DE FOTOGRAFIE SPECIAAL TEN BEHOEVE VAN
DE KARTOGRAFIE
Prof. Schermerhorn heeft er de aandacht op gevestigd dat de Angkr-
Amerikanen hun methoden thansniet meer als alleen-zaligmakend be-
scheuwenrZij zijn thans in het stadium dat zij ook de Europese me
thoden aan een nader onderzoek onderwerpen, en, Prof. Schermer
horn citerend, zij maken daartoe gebruik van „liberated instruments",
die zij bemannen met „liberated persons". Dit betekent, dat ook zij
zich realiseren dat principieel onderzoek noodzakelijk is om vooruit
gang mogelijk te maken. Wat de fotografie betreft bestond er voor
de oorlog a.h.w. een wedloop tussen de fotogrammetrie en de fotogra
fie, waarbij nu eens de fotografie, dan weer de uitwerking de grenzen
der mogelijkheden bepaalde. Op deze wijze heeft de fotografie, mede
door intensieve samenwerking tussen de fabrikanten (van Duitse zijde
Zeiss en Agfa) en de verbruikers (van Nederlandse zijde de K.L.M. en
de Meetkundige Dienst van de Rijkswaterstaat) voor de oorlog haar
grote bijdrage geleverd in de ontwikkeling der luchtkaartering, doordat
de fotografie en de uitwerking zich a.h.w. aan elkaar optrokken. Op het
moment moeten wij constateren dat de kartografische camera's, de
fotogrammetrische apparatuur en de fotogrammetrische methoden een
groter precisie mogelijk maken dan het complex der fotografie thans
veroorlooft.
De Anglo-Amerikanen hebben dit reeds voor de oorlog ingezien
en hebben gedurende ca de laatste 10 jaren principieel onderzoek van
de fotografie, speciaal ten behoeve van de kartografie, intensief aan
gevat. Zowel de Canadese National Research Councils (die vergelijk
baar zijn met onze T.N.O. Instituten), als het Amerikaanse Bureau
of Standards hebben zich in dit opzicht verdienstelijk gemaakt. De
Amerikanen hebben dit onderzoek aangevat mede ten behoeve van de
oorlogvoering; achteraf is gebleken dat 80 van de informaties over
de vijand uit verkenningsopnamen is verkregen. De aanleiding voor
de Canadezen is geweest dat op zichzelf kleine verbeteringen in de
luchtfotografie grote economische consequenties hebben bij de kaar-
tering van de enorme gebieden in Canada.
Een dergelijk wetenschappelijk onderzoek ligt ook in de lijn der
dingen, want de fotografie als zodanig én ook de fotografie ten be
hoeve van de kartografie is de laatste tijd bezig uit te groeien van
handwerk tot wetenschap. Er voltrekt zich hier een zelfde proces zoals
