FOTOGRAMMETRIE EN KARTOGRAFIE
Ir. F. L. CORTEN
Het fotografische beeld als de grondstof voor de
fotogrammetrie
Chef Researchbureau van het Fototechnisch en Cartografisch Bedrijf van de K.L.M.
I. INLEIDING
De fotogrammetrie is de wetenschap die door middel van het ste
reoscopisch meten van fotogrammen komt tot de constructie van een
orthogonale projectie van een bepaald object. In de meeste gevallen
zal dit object de aardoppervlakte zijn, en de geconstrueerde orthogo
nale projectie wordt veelal uitgewerkt tot een kaart. Doordat zowel de
fotografische opneming alsook het meten stereoscopisch geschieden, is
de mogelijkheid gegeven uit twee-dimensionale afbeeldingen een drie
dimensionale reconstructie van het object te verkrijgen. Wat dit meten
betreftdit valt buiten het kader van dit artikel en er zal in dit bëstek
dan ook niet nader op worden ingegaan. Datgene echter wat gemeten
wordt, nl. het „fotogram" vereist enige nadere toelichting.
Een fotogram is een fotografische afbeelding 'van een object, die
ontstaan is door centrale projectie, in casu via een objectief, en welke
afbeelding kwalitatief en kwantitatief juist is of waarvan, in zoverre
zij onjuist is, de afwijkingen bekend zijn.
De kartografie is niet de enige wetenschap die gebruik maakt van
de fotografie; zo trekt bijv. de astronomie door middel van fotogra
fische opnamen uit de plaats en de intensiteit van de afbeeldingen van
sterren bepaalde conclusies. De spectroscopie veroorlooft in vele tak
ken van wetenschap uit de fotografische opname van plaats, afme
tingen en intensiteit van spectraallijnen conclusies omtrent de chemi
sche aard van het onderzochte object. De medische wetenschap maakt
in vele gevallen gebruik van microfotografie en. van röntgenogrammen.
De technische wetenschappen bestuderen bijv. aan de hand van high
speed foto's (bijv. 500 beelden per sec.) het gedrag van zeer snel be
wegende delen.
Het essentiële verschil echter bij gebruik van foto's en fotogrammen
door bijv. de vorengenoemde wetenschappen en de kartografie ligt
hierin, dat bij deze wetenschappen de foto's of fotogrammen re
gistratiehulpmiddelen zijn, terwijl in de kartografie het fotogram de
grondstof zelf is, waarop zowel de fotogrammetrie als wetenschap
alsook de kartografie als practijk zich baseren. Zowel uit wetenschap
pelijk alsook uit practisch oogpunt is de fotogrammetrie dan ook meer
dan elke andere wetenschap aan zijn standing verplicht zich te be
zinnen op de vraag: wat is een foto, wat zijn de capaciteiten van een
foto, wat zijn haar inhaerente gebreken en welke zijn haar toevallige
tekortkomingen. U moet hierbij echter in aanmerking nemen dat de
fotografie in het algemeen zich gedurende de laatste 30 jaren met
