V
V
Nfe.
1
209
door het verschil in vochtadsorptie tussen de filmbasis en de emulsie-
gelatine (zie fig. 3). In tegenstelling met de filmbasis welker vocht-
adsorptie-coëfficient zo klein mogelijk dient te zijn, is de emulsie-
gelatine nl. zeer hydrophielde vochtadsorptie-coëfficient hiervan is
ca 8 X zo groot als die van de filmbasis. Ook de bij het krullen van
de film optredende veranderingen zijn niet geheel omkeerbaar.
Behalve de vochtadsorptie en uitwendige krachten zijn er nog vele
200
LU
I
O
z
\i
ACTUAL
CURVATURE
OF FILM
5 5
.8
9 d
I 0 L>
-1.5
0 10 20 30 40 50 60 70 60
RELATIVE HUMIDITY. °/o
Fig. 3. Door het verschil van de vochtadsorptie-coëfficienten, die
voor de gelatine ca 8 X zo groot is als voor de filmbasis, zal een
film krullen indien vochtvariaties in de omringende lucht optreden.
De mate van krullen is hier voor enkele verschillende typen van
cellulose-esters uitgezet als functie van de relatieve vochtigheid van
de omringende lucht.
andere invloeden, zoals de elasticiteitsmodulus, de broosheid, de weer
stand tegen scheuren, het verouderen, enz., die de dimensieverande
ringen beïnvloeden, doch het zou te ver voeren hierop nader in te gaan.
De dimensievariaties die het gevolg zijn van bovengenoemde in
vloeden kunnen worden onderscheiden in tijdelijke dimensievariaties
en blijvende. De tijdelijke dimensievariaties zijn in het algemeen
groter dan de blijvende, zoals uit de reeds gegeven voorbeelden ge
bleken is, doch hun invloeden kunnen zeer sterk worden verminderd
door erop toe te zien, dat de film zoveel mogelijk steeds onder dezelf
de omstandigheden van temperatuur en vochtigheid verkeert.
Een voorbeeld van tijdelijke dimensievariatie is de rekking en krim
ping ten gevolge van relatieve vochtigheid, althans in zoverre geen
hysteresis (dus blijvende dimensieverandering) optreedt. Uit figuur 4
blijkt welke dimensieveranderingen onder bepaalde omstandigheden het
gevolg kunnen zijn van een verandering der relatieve vochtigheid van
de omringende lucht. Uit dezelfde figuur blijkt tevens dat er weliswaar
een betrekkelijk grote dimensieverandering kan optreden, doch dat het
gelukt is de variatie in lengte- en breedterichting bijna even groot te
houdenhet resultaat van een dergelijke invloed zal dus in hoofdzaak
een schaalverandering zijn en slechts een zeer kleine distorsie. Toch
