206
Zuiderzee een werk is waaruit productievermeerdering van de Neder
landse bodem resulteert.
Wat de kosten van deze werken betreft nog dit. Over ruilverkaveling
wordt o.a. door Schepel gezegd, dat de productiviteit van de grond met
ioa 15 toeneemt. Ruilverkaveling van 100.000 ha komt dus overeen
met een landaanwinning van ca. 10 a 15.000 ha wat de productie be
treft. Een nauwkeurig onderzoek naar de economische resultaten van
een ruilverkaveling is nog steeds niet beschikbaar, hoewel hieraan wel
behoefte bestaat. Het genoemde cijfer van 10 a 15 berust op
ramingen.
Door de Cultuurtechnische Dienst is berekend, dat de kosten van
deze landwinst door ruilverkaveling per ha minder bedragen dan de
kosten van een ha Zuiderzeegrond. In dit opzicht kan de ruilverkaveling
concurreren met de Zuiderzeeinpolderingen. Dat de kosten bij ruil
verkaveling minder zijn dan bij de nieuw gewonnen grond verklaart
de heer Mesu o.a. hieruit, dat bij de ruilverkaveling vaak gebruik
gemaakt wordt van aanwezige werken, als wegen en waterlopen, die
men in de Zuiderzeepolders niet heeft. Gegevens hieromtrent zijn op
genomen in het voorlopig verslag op de Begroting 1948 van het Minis
terie van Landbouw.
Ik noemde U reeds eerder een citaat uit het Verslag van de Com
missie „Ontginning" van het Ned. Landbouwcomité, waarbij men door
ruilverkaveling verbetering verwachtte van minderwaardige gronden,
heiden en moerassen. De huidige practijk leert anders. Heeft men
aanvankelijk misschien gedacht dat ruilverkaveling voor de grond
waardescheppend zou zijn, de practijk leert dat ook goede cultuur
gronden in ruilverkavelingen betrokken worden, zodat ik voor deze
gevallen de ruilverkaveling waardevermeerderend zou willen noemen.
De ruilverkaveling van Kruiningen zou ik hiervan als voorbeeld willen
noemen; deze grond had reeds een veel rijker bestemming dan de
gronden die men oorspronkelijk op het oog had. Ook de gronden
in de Eemnesserpolders mag ik hier wel toe rekenen. Velen van U
zullen nog sprekender voorbeelden kunnen aanhalen.
Ruilverkaveling kan ook preventief werken. Door ruilverkaveling
kan vaak een ongunstige perceelsindeling voorkomen worden wanneer
grote werken worden aangelegd, ik noem b.v. de ruilverkaveling bij
Bodegraven ter voorkoming van de bezwaren die de toegankelijkheid
van de percelen zou ondervinden door aanleg van een Rijksweg. Ook
de weg Ommen-Coevorden zou veel schade aan bedrijven in de Molen
goot hebben aangericht, wanneer hier niet gelijktijdig een ruilver
kaveling was uitgevoerd. De Rijksweg door de landen van Rouveen en
Staphorst zou daar veel moeilijkheden hebben gegeven, als geen ruil
verkaveling was uitgevoerd. Nu is niet mijn bedoeling ieder groot
werk te combineren met een ruilverkaveling, maar in een gebied waar
deze gewenst wordt, kan vaak een werk als ik noemde de laatste stoot
tot de uitvoering geven.
Ik zou U graag nog iets vertellen over de ruilverkaveling en het
natuurschoon. Dit is een onderwerp dat door Prof. Bijhouwer dezer
dagen wel grondig zal worden behandeld, waarom ik slechts een
