209
worden gesteld grond bij te pachten tot zodanige oppervlakte dan hun
bedrijf ca 10 ha groot wordt en bij een doelmatige exploitatie een ge
zinsinkomen kan opleveren.
Deze sanering van kleine bedrijven is wel het grote novum van
deze wet, waaromheen zich verschillende vraagstukken vormen. Ik
noem U er drie
ie. Hoe komen we aan de beschikbare grond?
2e. Hoe verdelen we de beschikbare grond?
3e. Hoe financiert de kleine boer de uitbreiding van zijn bedrijf?
Ad. 1. De nodige grond komt beschikbaar doordat een aantal Wal-
cherse boeren naar de N.O.P. vertrekt, waar de Minister van Finan
ciën 3000 ha te hunnen behoeve heeft beschikbaar gesteld. De grond
die deze boeren op Walcheren verlaten kan worden gebruikt ter ver
groting van de te saneren bedrijven.
Ad. 2. Wanneer het hier losse grond betreft levert dit niet veel moei
lijkheden ópanders wordt het wanneer grotere bedrijven worden ver
laten. Dit brengt dan mee een verplaatsing van bedrijven met wijziging
in de verhouding pachter-verpachter. Een bezwaar wordt al gevoeld in
het verpachten van grond die eigendom is van een boer die naar de
N.O.P. is gegaan. Hij die deze gronden (boerderijen) pacht, vreest
dat na 12 jaren de eigenaar één van zijn zoons naar Walcheren zal
terugsturen om het bedrijf zelf te exploiteren. De pachter is dan ook
wel zeer critisch omtrent de verpachter van wie hij grond in gebruik
zal krijgen.
Ad. 3. Bij een vergroting van een klein bedrijf zal het waarschijn
lijk enige keren voorkomen, dat de bedrijfsgebouwen niet voldoende
ruim zijn voor het vergrote bedrijf. Een eigenaar zal er in het alge
meen niet voor voelen de gebouwen uit te breidende pachter kan
dit niet doen; hiervoor is een regeling gewenst. Hetzelfde geldt voor
de uitbreiding van de inventaris, die in sommige gevallen nodig zal
zijn. Misschien zal in enige gevallen een beroep op de overheid moeten
worden gedaan.
Bij ruilverkaveling zijn in principe de kosten voor de eigenaren.
Deze kosten leveren baten op. Schepel noemt het geval van gronden
die tot 500.per ha waarde toenamen, terwijl de ruilverkavelings-
kosten 119.per ha bedroegen.
Deze gevallen raken uitgeput terwijl toch ruilverkaveling verbete
ring kan brengen. Waar ruilverkaveling in sommige opzichten, wat
de productievermeerdering betreft, met landaanwinning is gelijk te stel
len, is het misschien ook verantwoord hierin bedragen te investeren
die slechts door de sociaaleconomische waarde van de grond ver
antwoord zijn. Toen dan ook de kosten aan ruilverkaveling verbonden
hoger werden, zodat ze voor de eigenaar niet meer verantwoord waren,
heeft de overheid de ruilverkaveling als werkverruimingsobject aan
vaard en de lonen van de te werkgestelde arbeiders voor haar reke
ning genomen. Later is men tot het systeem overgegaan van het be
groten van het bedrag van de kosten en van de bijdragen die de
