32
namen gegeven aan percelen of groepen daarvan, ook die van wegen,
wateren en meren vatten we samen onder het begrip perceelsnaam.
Oudtijds hebben ongetwijfeld alle landerijen een eigen naam gedra
gen hoe zou men anders bij de dikwijls zeer verspreide ligging van
zijn akkers en weiden de diverse percelen hebben kunnen aangeven?
De noodzaak tot die naamgeving verdween pas toen men door de in
stelling van het kadaster een ander middel kreeg om zijn bezit nauw
keurig te omschrijven, nl. per kadastrale sectie en nummer. Toch hand
haafden de namen zich in hoofdzaak ook daarnavooral bij arbeiders
en dorpsgenoten bleef de naam bekendalleen de notaris en de belas
tinginspecteurs gingen meer en meer over tot de kadastrale aanduiding.
Echter kan men thans nog in plaatselijke bladen, in de tijd dat weilan
den en boomgaarden worden verpacht, lezen, dat het gras van de
Meent, de Hoeveslagen of de Grote Maat door notaris X verpacht zal
worden, of dat kersen of appelen op stam van de Voorste Bongert, de
Lange Vergt of Maaikes Boomgaard geveild zullen worden. Tot op
deze dag leven de namen dus voort, zij het niet meer in alle delen van
ons land.
In sommige streken, met name daar waar men aaneengesloten be
drijven vindt, d.w.z. waar al het bedrijfsland vrijwel aaneenligt rondom
de boerderij, vindt men veel minder namen dan in streken waar ver
spreid bezit optreedt, zodat men b.v. een aantal percelen zijn eigendom
noemt op de es, verschillende bezittingen heeft in de groenlanden (wei
en hooiland) en tenslotte nog aandelen heeft gekregen in de vroeger
gemeenschappelijk gebruikte woeste grond. Het ziet er echter naar uit
dat juist in die streken met hun verspreid bezit en vele namen het
gevaar voor verdwijning het grootst is door het aanbrengen van cul
tuurtechnische voorzieningen, waarvan de ruilverkaveling wel de voor
naamste is. Hiermee toch verdwijnen niet alleen de perceelsvormen,
voor de bestudering waarvan prof. Hofstee reeds een lans heeft ge
broken, de oude namen verdwijnen met hen. En over het belang van
deze laatste zou ik U gaarne een en ander willen vertellen teneinde
daardoor Uw belangstelling te wekken en als het kan ook Uw hulp te
verkrijgen bij het verzamelen van het thans nog bestaande namen
materiaal.
De wetenschap die zich bezig houdt met de bestudering van de per
ceelsnamen is de naamkunde of toponymie. De belangstelling hiervoor
is reeds zeer oud, vooral voor het onderdeel der naamsverklaring, zij
het ook dat de beoefening ervan niet altijd erg wetenschappelijk be
dreven werd. In elke oude kroniek die men opslaat vindt men met veel
fantasie opgediste verklaringen van de namen der behandelde steden
en streken. Zonder enige philologische scholing fantaseerde men er
lustig op los, hetzij afgaand op de klank, hetzij op een of andere oude
overlevering, waarbij mythologische figuren een grote rol speelden.
Legio zijn ook de verklaringen die naar een koop of ruil verwijzen,
zoals b.v. de Ham: land dat verkocht zou zijn voor een ham. Wij
weten nu wel beterde ham-namen weerspiegelen een bepaalde ligging
van het perceel nl. langs een in- of uitspringende bocht langs weg of
waterloop (vgl. in ham), meestal op een begrenzing gelegen. Men zou
