35
de Waddeneilanden en in Friesland, hoewel daar geest nog meer de
betekenis van hoog land schijnt te hebben, terwijl het bouwland erop
veelal wordt aangeduid als de ees of de ies. Op Texel (7) liepen deze
benamingen al vroeg dooreen. Zo staat op de kaart van Langedijk uit
t595 aangetekend: „onder deze polders leggen diverse natueren van
landt, als zaadtlant ofte geestlandt, hoylandt, weijde ende heijde". Op
Terschelling kan men volgens Knop (8) de dorpsakker gelijk stellen
aan de gaste; men vindt er de Gasten en de Wylde gasten, daarnaast
O
Fig. 1. Verspreiding van landbouwnamen in Nederland.
grens van de essen en engen volgens
Moerman (13).
echter ook Eesend en de Ees. Volgens Mr. Cuipers (2) tenslotte is in
Friesland geest synoniem met ees, in die zin dat geest betekent hoge
zandgrond en ees de bouwlanden.
Van Groningen zijn we niet zeker over de benamingen. Mogelijk
moet men de valgen, gelegen op de afhellingen van de terpen als de
benaming van akkers beschouwen. Men denke daarbij aan het Engelse
fallow braakland, of het werkwoord to fallow ploegen en aan
Fries fal akker (Cuipers a.w. blz. 793 noot 1) en valgen ondiep
ploegen.
De Friese eesten sluiten aan bij het essengebied van Drente en
Noord-Overijsel. Hoewel het essenonderzoek pas is begonnen, is toch
