135
gekleurde concentrische ringen. De verklaring voor het ontstaan van
deze figuren moge hier onder verwijzing naar het genoemde boek
achterwege blijven. De beschreven figuur is met het blote oog waar
te nemen, wanneer dit op oneindig
is ingesteld. Kijkt men door her
beschreven samenstel van plaatjes
naar ver verwijderde voorwerpen,
dan ziet men kruis en ring tegelijk
scherp met het doel.
Bij een bepaalde stand van het
kristalplaatje zal het snijpunt van
de armen van het kruis, dat tegelijk
het gemeenschappelijk middelpunt A
van de gekleurde cirkels is, met een
bepaald voorwerpspunt schijnen sa
men te vallen, onafhankelijk van
de stand van het oog, en zo is men
op de gedachte gekomen deze
apparatuur te gebruiken als richt-
middel. Minder prettig is, dat juist
het centrale punt donker is. Nu zou
men de polaroïden met hun trillingsrichtingen evenwijdig kunnen stel
len, waardoor een wit kruis in plaats van het donkere optreedtdaartoe
heeft men P2 slechts 90° om AB te draaien. Aangezien echter de
cirkels dan uit vier losse stukken bestaan, gelegen tussen de armen
van het witte kruis, wordt het richten op deze wijze te onnauwkeurig.
Men zou graag het zwarte kruis willen elimineren en de cirkels
compleet willen zien.
Een eenvoudig hulpmiddel stelt ons daartoe in staat. Tussen Pi
en het kristal wordt een kwartlambda plaatje gebracht in de z.g. 45°"
stand. Het door P1 doorgelaten lineair gepolariseerde licht wordt daar
door omgezet in circulair gepolariseerd licht. Tussen het kristalplaatje
en P2 bevindt zich een tweede kwartlambda plaatje, dat het doorge
laten licht weer omzet in lineair gepolariseerd licht, en hiermee blijkt
de gestelde opgave te zijn opgelost. De nauwkeurigheid die men aldus
bereikt is weliswaar niet groot, maar men heeft het grote voordeel,
dat het gehele richtmiddel een licht plaatje van ca. 5 mm dikte en ca.
25 mm diameter is, terwijl bovendien de plaats van het oog van geen
belang is, immers, zolang dit de figuur maar kan zien, is het midden
van de cirkels als vizierlijn waarneembaar. Zo mag het oog wel 10 cm
van het plaatje verwijderd zijn, wat voor zware schokkende mitrailleurs
een gedecideerd voordeel is. Zowel de polaroïden als de kwartlambda
plaatjes bestaan uit plastic en deze zijn geen van beide duur. Het
kalkspaatkristal is het duurste van de apparatuurmet dat al is deze
wijze van werken relatief goedkoop.
b) Langs geheel andere weg bleek het mogelijk een bijzonder grote
precisie in het richten te bereiken met een nog veel eenvoudiger ap
paratuur, waarvan wij eerst het principe, daarna de toepassings-
Fig. 4.
