141
Men had ook een seismograaf kunnen gebruiken, maar die was niet
beschikbaar. Bovendien verliep het opstellen van de lichte onderdelen
zeer gemakkelijk.
Ook had met een goede kijker gericht kunnen worden op een punt
van de toren, om aldus te trachten de amplitude te meten. Aangezien
echter een uitwijking van 0,1 mm op zeg 60 m afstand slechts 0,3 boog-
secunde bedraagt, zou men toch moeilijk voldoende zekerheid omtrent
het resultaat hebben kunnen krijgen. Bovendien zou de beweging van
de toren ook invloed kunnen hebben op de stand van zo'n kijker. Bij de
methode van de dubbele spleet heeft men daarmee niet te maken, omdat
op die wijze de uitwijking zelf gemeten wordt. Dat het pentagoonprisma
wegens dezelfde oorzaak schommelingen zal vertonen, is van geen be
lang, aangezien de deviatie van de stand van het prisma onafhanke
lijk is.
Dat dank zij deze richtmethode de herstelling van de rijbrug bij
Hedel met enige maanden kon worden versneld, is reeds vrij uitvoerig
medegedeeld3). Wij verwijzen de lezer daarom naar deze publicatie,
waar ook andere bijzonderheden van de meetmethode zijn vermeld.
In de precisie-meettechniek zijn er gevallen waar zij, in het bijzonder
in één van de uitbreidingen waarover hieronder nog iets zal worden
aangeduid, met nut kan worden toegepast. Nadere mededelingen wor
den gegeven in een binnenkort in het Journal of the Optical Society
of America verschijnend artikel.
7. Uitbreidingen.
Met een enkel woord willen wij nog melding maken van uitbrei
dingen van de methode met de dubbele spleet.
In de eerste plaats was het voor een practisch geval gewenst, een
alignement tot stand te brengen in twee onderling loodrechte rich
tingen, die allebei loodrecht stonden op de aligneerlijn. Dit deed zich
voor toen gevraagd werd een eenvoudige en snelle, doch tevens nauw
keurige methode te vinden voor het richten van de lagers van scheeps-
assen van groot formaat. In plaats van de spleet Sq werd gebruik
gemaakt van een kleine ronde opening (diameter 1 mm), en voor de
dubbele spleet werd genomen een ronde opening omgeven door een
concentrische cirkelvormige spleet. De opening had een diameter van
10,00 mm. De spleet bevond zich tussen twee cirkels met diameters
van 14,14 en 17,32 mm. In plaats van met de kruisdraad werd ingesteld
met behulp van een stel gezwarte concentrische cirkels, die door een
vijfvoudig vergrotende loupe werden bekeken. De instelling had plaats
door de plaat met de ringen te laten samenvallen met één van de ge
kleurde ringen van het interferentiepatroon, dat nu vanwege de sym
metrie ook uit concentrische, gekleurde ringen bestaat. Tegelijk werd
dus gebruik gemaakt van ons vermogen kleuren waar te nemen en dus
op kleurovergangen in te stellen, en van het vermogen op symmetrie
3) Some practical applications of a precision alignment method. Journal Applied
Scientific Research B 1, 306; 1949.
