LANDMEETKUNDE
IR. F. HARKINK
De voorwaardevergelijkingen in een
veelhoeksverband
Landmeter, le klasse, van het kadaster, 's-Gravenhage
(Proeve van een strenge behandeling)
V oorwaarden
Als men zegt dat op punt A een hoek is gemeten, verstaat men daar
onder de hoek die het eerste been van de hoek (dat is het been dat
men bij de linkerhand heeft als men in het hoekpunt A staat en naar
het binnengebied van de hoek kijkt) om het hoekpunt moet draaien in
positieve richting (rechtsom) tot het samenvalt met het tweede been.
Gaan de benen door de punten B en C en wil men deze hoekmeting
met behulp van een figuur aanduiden, dan doet men dit als in fig. i
de lijnstukken AB en AC trekt men voor de helft vol en wel van het
Fig. 1 Fig. 2 Fig. 3 Fig. 4
hoekpunt afde andere helft wordt gestippeld. Heeft men ook in C
een hoek gemeten en wel zo, dat de benen door A en B gaan, dan tekent
men fig. 2. Deze aanduiding is niet compleet, omdat men in de figuur
niet kan zien of b.v. in A de uitspringende of de inspringende hoek is
gemeten, of welke van de hoeken QPR, QPS, RPS, RPQ, SPQ en
SPR men in P heeft gemeten (fig. 4). Daarom duidt men een gemeten
hoek bovendien aan door een cirkelboogje in zijn binnengebied, zoals
fig. 3 laat zien.
Zijn op een aantal punten 'in één verband uitsluitend hoekmetingen
verricht en duidt men deze op bovenomschreven wijze in één figuur
aan, dan kan dit een min of meer ingewikkelde figuur worden (zie
b.v. fig. 11). Onvoldoend bepaalde punten, b.v. punten waar doorheen
slechts de gestippelde helft van één lijnstuk gaat of waarin slechts de
volgetrokken helften van twee half volgetrokken lijnstukken samen
komen, laat men uit de figuur weg, met de hoeken die er betrekking
op hebben. De figuur (die men veelhoeksverhand noeme), die de
onderlinge ligging van de punten geeft, wordt, afgezien van zijn abso
lute grootte en ligging, geheel bepaald door een zeker aantal hoeken,
het noodzakelijk te meten aantal hoeken. Elke gemeten hoek meer, die
men overtollige hoek noemt, kan als functie van de andere hoeken
1) Dit artikel is eerder gepubliceerd, in het Frans, in Bulletin géodésiquc No.
17 (ier septembre 1950) onder de titel Les conditions du canevas.
