32
(gevoelige e.a.) en waarmee afdrukken worden vervaardigd, en wel
naar de veranderingen die zij ondergaan, enerzijds ingevolge wijzi
gingen van de relatieve vochtigheid van de lucht, anderzijds ingevolge
verschillen in temperatuur. Ook de tijden werden opgenomen, zodat de
tijdsverschillen konden worden bepaald tussen verandering van milieu
en verandering van maat. Grafieken van deze bewegingen zijn in het
artikel opgenomen.
De invloed van de vochtigheidstoestand op hiervoor gevoelige stoffen
blijkt veel groter dan die van de temperatuur. Vochtgevoelig zijn papie
ren en films. Bij een verandering van de relatieve vochtigheid van 10%
tot 60% veranderen papiersoorten in resp. lengte- en breedterichting
0,15% en 0,21%, 0,20% en 0,32%, 0,12% en 0,32%,
0,12% en 0,41%, 0,16% en 0,30%, 0,20% en 0,66%
de veranderingen zijn dus groot en vertonen grote verschillen in de
twee richtingen. Voor films worden gegeven de getallen 0,10% en
0,12%.
De veranderingen ingevolge temperatuursverschillen van niet vocht-
gevoelige stoffen zijn veel geringer. Schrijver geeft o.a. voor astralon
dat niet beïnvloed wordt door vocht getallen voor maatverande-
ring ingevolge temperatuursverandering van 16 tot 350 C en wel voor
verschillende dikten van astralon resp. in lengte en in breedtedikte
0,26 mm: 0,05% en 0,04%, dikte 0,32 mm: 0,06% en
0,07%, dikte 0,5 m: 0,05% en 0,05%.
Conclusie van de schrijver: hygroscopische stoffen zijn ongeschikt
voor originele tekeningen zij moeten zo vlug mogelijk bij de kadastrale
kartografie door astralon worden vervangen. Evenwel door een goede
soortdeze keuze eist veel materiaalkennis.
Volgen nog enige verspreide punten uit het artikel. Astralon volgt
bijna onmiddellijk de temperatuursveranderingen. De inktsoort waarmee
het betekend wordt, doet dit niet. Gevolgspanningen en afschilferen.
Met lithografische inkten is dit gevaar minder groot, maar deze geven
andere bezwaren (de tekening is gemakkelijker uit te wissen).
Er worden in Amerika en Duitsland proeven genomen met graveren
op glas en astralon. Op astralon wordt dit ritsen. In Zwitserland worden
minuutplans op astralon gegraveerd.
Een groot nadeel van astralon is, dat het bij 6o° C al week wordt.
Oppassen voor kachels en centrale verwarming. Ideaal is air-conditio
ning (Klimaanlage) in tekenzalen. Schrijver weet dat dit een vrome
wens is.
Corrcctostaatpapieraluminium en papier reageren verschillend op
temperatuur en vocht. Spanningen. In gelijkmatig milieu bewaren.
Het artikel, dat vervolgd wordt, bevat verder tal van belangrijke
gegevens. De Gr.
Normaalblad N 449. Technische tekeningen, aanduidingen van
lengteprofielen, dwarsprofielen en hoogtelijnen in bestaande situaties.
Prijs 0.75. Uitg. Waltman, Delft.
