286
eenstemmen met het geodetische azimuth, het azimuth op de referentie
ellipsoïde. Het verschil tussen beide waarden, de correctie voor schiet
loodafwijking, kan men vinden door tevens het astronomische lengte
verschil van het onderhavige punt t.o.v. het centrale punt, het uitgangs
punt van berekening, te meten. Men kan dan een betrekking opstellen
tussen de astronomische en geodetische waarden van azimuth en
lengteverschil in beide punten, de z.g. voorwaarde van Laplace, die na
genoeg onafhankelijk is van de schietloodafwijkingen in beide punten.
Nu was het noodzakelijk in genoemde zeer lange driehoeksketting van
Bonn naar Kiel enkele van deze voorwaarden van Laplace in te voeren.
Daartoe werd op het primaire driehoekspunt Leeuwarden en ter con
trole op Ameland een astronomische lengtebepaling verricht, zoals dit
indertijd reeds op de Ubagsberg in Zuid-Limburg was geschied. De
astronomische azimuths op deze punten waren reeds omstreeks 1904,
bij de beëindiging van de primaire driehoeksmeting, bepaald. Behalve
dat men hiermede een voorwaarde van Laplace voor het Europese drie-
hoeksnet verkreeg, kon ook het Nederlandse primaire net op deze
wijze worden gecontroleerd. Reeds in 1943 had Prof. Roelofs in een
studie over Laplace-punten er de aandacht op gevestigd, dat indertijd
bij de vereffening van het primaire net dergelijke voorwaarden niet
waren ingevoerd. Thans deed zich achteraf de mogelijkheid voor deze
voorwaarde tussen Leeuwarden en Ubagsberg op te stellen en uit de
sluitfout een indruk te krijgen van de inwendige verwringing van het
net. Om een meer volledig inzicht te krijgen werden bovendien in een
andere uithoek van Nederland, in Zierikzee, en ter controle in Goede
reede, dergelijke astronomische metingen verricht. De sluitfouten in
de voorwaarden van Laplace tussen deze punten, die gemiddeld onge
veer 200 km van elkaar verwijderd liggen, bedroegen maximaal 1".
Hieruit kan de conclusie getrokken worden, dat de nauwkeurigheid van
het Nederlandse primaire driehoeksnet aan hoge eisen voldoet en het
ontbreken van voorwaarden van Laplace bij de vereffening van dit net
geen ernstige gevolgen heeft gehad.
Zeer geachte Toehoorders,
Bij de aanvaarding van mijn ambt betuig ik mijn eerbiedige dank
aan Hare Majesteit de Koningin voor mijn benoeming tot lector aan
de Technische Hogeschool.
Mijne Heren Curatoren der Technische Hogeschool,
Ook U dank ik ten zeerste voor het vertrouwen dat U in mij hebt
gesteld door mij voor dit ambt te hebben willen voordragen. Ik hoop,
met Gods hulp, mijn beste krachten aan de mij opgelegde taak te wijden
en Uw vertrouwen niet te beschamen.
