40
de klemmen bevinden zich kaarten voor het maken van aantekeningen.
Een kast van 105 cm breedte kan minstens 600 plans bevatten. Met dit
systeem kan ook dood archief opgeborgen worden. Is een gedeelte voor
dagelijks gebruik niet meer nodig, dan wordt de ordnerklem uitgenomen
en in een archiefkamer op een eenvoudige stelling opgehangen. De vrij
gekomen plaats kan door een nieuwe ordnerklem worden ingenomen.
Voor het vervoeren van films van de hangkasten naar de plaats van
bewerking, hetzij lichtdrukkamer, hetzij tekenkamer, is een roll-boy
ontworpen. De benodigde plans worden hieraan op nagenoeg dezelfde
wijze opgehangen als in het hangregister, waarna het gehele apparaat
verrold kan worden. Op deze wijze is beschadiging van de films na
genoeg uitgesloten.
Elke kast bevat, zoals gezegd, 15 ordnerklemmen, die op hun beurt
40 a 60 plans kunnen bevatten. Belasten we de ordnerklemmen zo
weinig mogelijk, dan kan elke kast reeds 800 films bevatten en daar
het totaal aantal plans ruim 22000 bedraagt, zullen ca. 30 kasten nodig
zijn om het gehele transparante archief op te bergen.
Het is nog niet mogelijk een kostenraming op te maken, omdat het
maken van de kodagraph-autodiapositief-film thans slechts in beperkte
mate geschiedt. Wel is te begrijpen, dat vooral een zeer grote bespa
ring op arbeidsloon en op de kosten van fotografisch papier het ge
volg zal zijn bij het gebruik van dit materiaal.
Behalve de grote voordelen die de kadastrale dienst van de foto-
technische dienst heeft, kan ik niet nalaten hier ook nog de aandacht
te vestigen op de mogelijkheid, dat steeds betere service aan het publiek
wordt verleend. Door het maken van extracten-plans en eventueel ex
tracten uit de legger, zoals reeds met een enkel woord is aangeduid,
is reeds een belangrijke stap in deze richting mogelijk. Niet onver
meld moge blijven het vervaardigen van overzichtskaarten op kleinere
schaal dan de bestaande kadastrale plans. De vraag hiernaar wordt
steeds groter. Ik denk verder aan de behoeften van de Stichting voor
Bodemkartering, de planologische diensten, de cultuurtechnische dienst,
de gemeenten, de waterschappen, e.a.
Ook op het terrein van de vervaardiging van veldwerken is besparing
mogelijk, nl. door deze in enkelvoud te maken op calqueerpapier of op
een filmachtig materiaal met deklaag. Men bespaart dan tijd om de
kopie bij te werken, daar deze kopie een lichtdruk kan zijn van een
volledig veldwerk. Gebruikt men calqueerpapier, dan is het mogelijk
direct in kleuren te schetsenbij het gebruik van een filmachtig mate
riaal met watervaste deklaag kan men ook bij regenachtig weer buiten
schetsen. Het schetsen in enkelvoud zal er toe bijdragen, dat minder
veldwerken op kantoor worden overgemaakt, daar men eventuele fou
tieve lijnen en cijfers direct kan wegpoetsen op het calqueerpapier of
kan afdekken bij gebruik van een film met deklaag. Deze vorm van
bewerking zal proefondervindelijk moeten worden onderzocht. Voor
nadere beschouwingen hierover moge ik verwijzen naar een geschrift
van de heer Jonkers van de Nederlandse Heidemaatschappij, getiteld
Kadaster en reprografie.
