45
Literatuuroverzicht
zich twee knoppen, waardoor het mogelijk is de houder in alle rich
tingen te verschuiven.
Ik hoop en vertrouw met het voorgaande U een inzicht, voor zover
nog nodig, in de reproductiemogelijkheden te hebben gegeven. Ik wil
slechts nog herhalen, dat het behandelde maar een zeer klein gedeelte
van het gehele gebied omvat.
H. Ermel, Die Reproduktionstechnik im Vermessungswesen und
in der Kartographie. 96 blz., 33 figuren en 6 kaarten. 25 X 17 cm.
Wichmann, Berlijn, 1949. Geb. DM 7.80.
Dit boekje geeft in zeer beknopte vorm een overzicht van de repro
ductietechniek, voor zover deze van belang is voor de landmeetkunde
en de kartografie. Zoals de schrijver in zijn inleiding vermeldt, is het
opmerkelijk hoe weinig de geodeet eigenlijk op de hoogte is van het
speciale gebied van de reproductie. De oorzaak hiervan moet wel ge
zocht worden in het feit, dat er geen allesomvattend boekwerk daar
omtrent bestaat, een leemte waarin de schrijver enigszins wil voorzien.
De schrijver behandelt in zeer beknopte hoofdstukken de ontwikkeling
van de techniek, waarna hij echter dadelijk overgaat tot de kopergra
vure en de kartolithografie, onderdelen die wel is waar zeer interessant
zijn, doch voor de geodeet niet van belang geacht kunnen worden,
vooral wanneer bovendien nog veel aandacht geschonken wordt aan
de lithografiesteen. Na het memoreren van de behandeling bij het ver
nieuwen van de drager, hetzij van celluloid, hetzij van metaal, en het
herstellen van de opschriften en verdere kartografische aanduidingen,
komt de schrijver direct op de galvanoplastiek. Het is duidelijk, dat
hier alleen beschouwingen gewijd worden aan de kartografie, zoals
deze zich in de laatste jaren in Duitsland heeft ontwikkeld. Waar
deze ontwikkeling in hoofdzaak loopt langs grafische weg, brengt dit
met zich mede, dat slechts zeer weinig aandacht geschonken wordt aan
de lichtdrukmachines, hoewel het ozalid-procédé wordt geroemd. Dat
hierbij de ontwikkelmachine genoemd wordt, benevens het aluma-
procédé en de contactdruk bewijst echter, dat de schrijver deze bij
zonderheden zeer wel kent. De fototechniek wordt uitvoeriger behan
deld; ter sprake komen de camera, de directe en de indirecte op
neming (met behulp van spiegel of prisma), de raster-opname, de
belichting, het ontwikkelen, enz. Ja zelfs de reproductie-opname op
filmmateriaal, het vervaardigen van vergrotingen en verkleiningen zijn
een dankbaar onderwerp. De hoofdstukken omtrent het drukken van
kaarten voeren ons naar de boekdruk en offsetdruk, en tenslotte tot
de rotatiepers. Een beschouwing over het papier, de grondstofbereiding
daarvan en de wijze van fabriceren is wel interessant, doch bevat
weinig nieuws, evenals de beschouwing over kleurendruk.
Dit alles tot een geheel samenvattende, moge worden opgemerkt, dat
dit boekje zeer zeker in een behoefte voorziet, echter in hoofdzaak in
