158
onvermenigvuldigbaarheid van het kadaster, wegens de drakonische
tarieven ook geïnd van kringbesturen.
Nu het kadaster een deel van de kring is geworden, moet het hoofd
van deze dienst inlichten en aanpassen. Men noemt dit wel minder
gelukkig volgens S. omzetting van eigendoms- in beheerskadaster
Wi rtschaf t skataster
Allgemeine Vermessungs-Nachrichten, 1952/10, „Hamburg-Heft
Baudirektor W. Peters schreef het eerste artikel over de landmeet
kundige dienst van de vrije en Hanzestad Hamburg, waarvan het
honderdjarige jubileum viel in het „zwarte jaar 1945".
In Mei 1842 verbrandde 1/5 van het toenmalig stadsgebied; de we
deropbouw vereiste nauwkeurige meting. 29 Augustus 1845 besluit de
senaat tot meting op trigonometrische grondslag, kaartering 1 1000,
voorlopig alleen van stadsgebied, „terwijl misschien de eerste poging
gedaan kon worden deze meting voor een kadaster te gebruiken". Dit
is het begin. Er ontstond een nauwe verbinding tussen „kommunale"
stadsmeting en „Staats"-kadaster. En dit is zo gebleven in tegenstelling
tot Pruisen, waar deze diensten naast elkaar werken.
In de loop der jaren werd koperdruk vervangen door zinkdruk,
werd fotoreproductie ingevoerd, luchtfotogrammetrie, eerst met oude
oorlogsvliegtuigen uit de eerste wereldoorlog. De beschikking over
kaart en luchtfoto's is voor planning het optimum, zegt S. Ook op foto-
grammetrisch gebied heeft Hamburg zich met succes geweerd tegen
centralistische tendenzen.
De Rijkswet van 1934 over de nieuwe organisatie van de meetdienst
bleef voorlopig zonder invloed.
In 1937/38 werden Pruisische landgemeenten en steden gevoegd bij
Hamburg en verloor het ook terreintevens ontstond een chaos op
kartografisch gebied.
In 1944 is het de toenmalige machthebbers niet gelukt het VA
(Vermessungsamt) uit het bestuurslichaam van Hamburg te verwij
deren, evenmin als later aan die van de Britse zóne.
Schrijver ontving in 1945 opdracht de dienst opnieuw te regelen. Er
waren drie systemen, het oud-Hamburgse, het vroegere Pruisische en
het Rijkskadaster. De chaos van kaartwerken was nog groter, raam-
(ruitlijnen)kaarten, eilandkaarten, op diverse schalen in zeven coördi
natenstelsels. Op de details wordt hier niet ingegaanze zijn van
plaatselijk belang. Typisch is de sfeer van „vrije Hanzestad", die
vecht voor autonomie.
Er worden pogingen gedaan op ondoorzichtig wit astralon direct 1e
kaarteren en te tekenen en de tekening zo te fixeren dat na een
voudige afwassing de kaart wordt bijgehouden. Calque wordt over
bodig, kopie direct van plan (reflexkopie).
Personeel van landmeetkundige diensten plus schattingsdienst63
ambtenaren, 257 „Angestellte" en 123 arbeiders.
de Gr.
