302
vormveranderingen, dat voor kaarteringen op grote schaal het mate
riaal nauwelijks voldoet. Naar het schijnt wordt van de zijde der fir
manten weinig steun verkregen om hierin verbetering te brengen.
De firma Gevaert deed in deze richting een poging en verstrekte
een strook van een nieuwe film die als maatvast werd aangeboden. Om
vergelijkende gegevens te verkrijgen werden tevens de veelal voor
luchtkaartering gebruikte Kodak-Super X X- en Ilford-iilms onder
zocht. Evenals bij het onderzoek van de plastic tekenmaterialen zijn bij
deze proeven stroken materiaal (onbelicht) gebruikt ter breedte van
2 cm en ter lengte van 52 cm, waarvan 50 cm aan vocht- en tempera-
tuursinwerking werden blootgesteld. Om te kunnen nagaan in hoeverre
de film na een bepaalde verhitting wederom zijn oorspronkelijke lengte
herneemt, zijn de proeven betreffende de temperatuursinvloed in drie
phasen gesplitst, nl. een verhitting van io° C, een van 20° C en de
laatste van 30° C.
Bij de drie genoemde soorten film is bovendien nog kodaline onder
zocht. Deze film, 'die kort geleden uit Amerika werd geïmporteerd en
voor het eerst door de Topografische Dienst werd gebruikt, is in tegen
stelling tot de voorgaande alleen te gebruiken voor reproductiedoel
einden. In zoverre kan deze dus vergeleken worden met de eerder
besproken kodalith-film. Voor de vochtinwerking op de films kunnen
de volgende gegevens worden vermeld
Gevaert-film. Van 85 relatieve vochtigheid tot 100 abso
lute vochtigheid: rek van 1,02 mm.
Van 100 absolute vochtigheid tot 85 relatieve vochtigheid
krimp van 1,00 mm.
Kodak-Super X X film. Van 90 relatieve vochtigheid tot
100 absolute vochtigheidrek van 1,10 mm.
Van 100 absolute vochtigheid tot 90 relatieve vochtigheid:
krimp van 0,95 mm.
Ilford-fïlm. Van 85 relatieve vochtigheid tot 100 absolute
vochtigheid: rek van 1,02 mm.
Van 100% absolute vochtigheid tot 85% relatieve vochtigheid krimp
van o,q8 mm.
Kodaline film. Van 87 relatieve vochtigheid tot 100 abso
lute vochtigheidrek van 1,12 mm.
Van 100 absolute vochtigheid tot 87 relatieve vochtigheid:
krimp van 1,16 mm.
De temperatuursinvloeden zijn in de figuren 4, 5, 6 en 7 aangegeven.
Bij vergelijking van de Gevaert, Kodak-Super XX- en Ilford-film
kan men constateren:
ie dat tengevolge van vochtinwerking de Kodak-Super XX film de
minst gunstige resultaten geeftniet alleen is de vormverandering
bij deze film het grootst, maar bovendien komt dit materiaal minder
goed tot zijn oorspronkelijke lengte terug;
2e dat het terugkeren tot de oorspronkelijke lengte als gevolg van
temperatuursinvloeden het minst bereikt wordt bij het nieuwe Ge-
