83
4) In afwijking van hetgeen te Beltrum is geschied, zou men te
voren een grondige interpretatie van de luchtfoto moeten uitvoeren.
In het geval van convergente opnamen zouden daarvoor ontschrankte
vergrotingen en bij verticale opnamen normale vergrotingen tot op
ongeveer 2 a 2,5 maal de te gebruiken kaartschaal moeten worden
gemaakt. Bestudering van deze vergrotingen in een speciale stereoscoop
kan het dan mogelijk maken de beelden te interpreteren met ongeveer
dezelfde vergroting als in de kaarteermachines wordt toegepast. Wel
iswaar geeft de fotografische afdruk een zeker verlies, doch dit verlies
heeft men eveneens in de papierkopie, die men anders meestal op de
originele schaal waarneemt. Het alternatief is de interpretatie van dia
positieven met speciale stereoscopen van veel sterker dan de tot heden
gebruikelijke vergroting.
Het is gewenst bij deze interpretatie nauwkeurig na te gaan welke
grenstekens zichtbaar zijn, en deze op de vergrotingen in te tekenen
evenals de grenzen zelf. De objecten die zichtbaar zijn worden even
eens op een der twee vergrotingen getekend, zodat geleidelijk aan op
deze foto een beeld van de te construeren kaart ontstaat. Voor zover
bepaalde voorwerpen onzichtbaar zijn, worden deze bij een terrein
verkenning aangemeten, die gelijktijdig kan plaats vinden met het be
palen van de meetkundige grondslag en van de nodige paspunten. Deze
aanmeting kan door middel van de fotogrammetrie buitengewoon wor
den vereenvoudigd, indien men tijdens het markeren van de grenzen,
aan de hand van een vlotte verkenning van het terrein, in de nabijheid
van de waarschijnlijk terrestrisch aan te meten punten en voorwerpen,
eveneens een ruim aantal schijven uitlegt, die later, na bepaling in de
kaarteermachine, als onderdeel van de meetkundige grondslag kunnen
fungeren. De graad van nauwkeurigheid waarmede deze punten worden
bepaald, wordt uitgedrukt door de bovengenoemde middelbare fout
van 10 micron in het vlak van het negatief. Men kan dus de plaatsing
van deze punten zodanig kiezen, dat zij door hun onderlinge afstand
redelijk aan de eisen van het ontwerp-H.T.W. voldoen. Hun onder
linge afstand wordt echter beheerst, voor zover zij op korte afstand
van elkaar gelegen zijn, door de eveneens hierboven genoemde middel
bare meetfout van 4 micron.
Het heeft bepaald voordelen deze identificatie voor de kaartering
uit te voeren. De fotokartograaf heeft dan aan het instrument een
duidelijk beeld voor ogen en heeft zo weinig mogelijk raadsels op te
lossen. Het spreekt vanzelf, dat mijn oude ideaal, deze identificatie te
laten uitvoeren door de fotokartograaf die later ook de beelden zal
uittekenen, ook vandaag nog geldt.
5) Na die identificatie komt de eigenlijke kaartering aan de beelden-
paarmachines. Het spreekt vanzelf, dat daarbij maximale voorzorgen
nodig zijn om de resultaten te verkrijgen zoals de proef Beltrum heeft
getoond. Dat wij daarbij tot heden in Delft nog niet het uiterste hebben
bereikt, heb ik in het bovenstaande, naar ik meen, duidelijk gemaakt.
De volgorde waarin het werk aan de beeldenpaarmachine moet worden
uitgevoerd lijkt mij als volgt. Na bevredigende uitvoering van de abso-
