143 danig, dat in RR opvolgend verschijnt 40311375, 45046375, 45803975, 45870265 en 45875000. Als, om ons tot dit voorbeeld te beperken, het getal van 2 cijfers na de nullen resp. na het iste, 2de, 3de, enz. cijfer kleiner is dan 53, zijn deze nullen een aanwijzing, dat het juiste aantal slagen met de draaikruk is gedaan. De hierboven beschreven werkwijze vindt een gemakkelijke toe passing bij de omrekening van een getal bijv. 109374 -van het tientallig naar het achttallige stelsel. Met 109374 uiterst rechts in RR en 10 8 2 uiterst rechts in IB voert men de deling I09^374. uit. Blijkens het bedrag 13671 in OR en 136716 geheel rechts in RR heeft het getal dus 13671 achttallen en 6 eenheden. Op overeenkomstige wijze wordt de deling ^7- uitgevoerd. Men moet er hierbij op letten het juist gevonden cijfer 6 van de eenheden, dat geheel rechts in RR staat, niet in de deling te betrekken. Bij wijze van waarschuwing plaatst men daarom tussen deze 6 en de 1 een komma. De uitkomst van de nieuwe deling is 1708, rest 7. Immers het OR vermeldt 17080, het RR 170876. Het getal heeft dus 1708 64-tallen, 7 achttallen en 6 een heden. Nadat men bij wijze van waarschuwing in RR de komma tussen de 8 en de 7 heeft geplaatst, wordt de deling uitgevoerd, (RR 213476), daarna (RR 265476) en tenslotte waarna in O O RR het getal 325476 staat, de schrijfwijze in het achttallig stelsel voor 109374 tientallig. Voor de omrekening van 325476 achtt. naar tient. schrijft men 325476 achtt. 3.8s 2.84 5.8s 4.8s 7.8 6 (3 X 8) 2} 8 5] 8 4} 8 7] 8 6. Zet 3 geheel rechts in RR en plaats 7 (nl. 81) hierboven in IB. Maak 3 positieve slagen, zoals die door de 3 in RR zijn aangeduid. In RR verschijnt dan 3 3 X 7 3 X 8 24. Vermeerder 24 met 2 (26) en vermenigvuldig 26 met 8, d.w.z. vermeerder 26 met 7 X 26. Men doet dit door met 7 in IB (7 boven de 2 van 26) eerst 2 posi tieve slagen te maken en vervolgens, met de 7 boven de 6, 6 posi tieve slagen. In RR staat dan [3 X 8) 2} 8 208, welk resultaat weer met 5 moet worden vermeerderd (213), waarna men 213 ver meerdert met 7 X 213 (RR 1704). Volgende analoge bewerkingen geven de bedragen 1708, 13664, 13671, 109368 en 109374 in RR. Het laatste is het gezochte getal. Sommige lezers zullen er bezwaren tegen hebben, dat bij de ver meerdering van 3 met 3X7 reeds bij de eerste slag de 3 uit RR is verdwenen, zodat men in twijfel zou kunnen gaan verkeren, hoe groot het aantal slagen aan de draaikruk moet zijn. Men kan dit bezwaar ondervangen door 3 te vermeerderen met 79 X 3, d.w.z. door niet 7 doch 79 in IB te brengen. Na 1 slag ziet men aan de 2 van 82 in RR, dat men nog 2 slagen moet doen, na 2 slagen aan de laatste 1 van 161, dat er nog 1 gedaan moet worden en na 3 aan de nul van 240, dat de eerste bewerking klaar is. Op overeenkomstige wijze doorgaande

Digitale Tijdschriftenarchief Stichting De Hollandse Cirkel en Geo Informatie Nederland

Tijdschrift voor Kadaster en Landmeetkunde (KenL) | 1954 | | pagina 33