158
wel afstandsverschillen, bepaald. In tegenstelling tot radiocommunicatie
is het daarom van essentieel belang, dat de baan van de radiogolven,
alsmede de voortplantingssnelheid in die baan, nauwkeurig bekend is.
Voor alle systemen geldt, dat de voornaamste oorzaak van beperkingen
in <de bereikbare nauwkeurigheid niet in de eerste plaats op radio-
technisch terrein ligt, doch in de beperkte kennis van de anomalieën
in de voortplanting, waaruit volgt, dat men zal streven naar het ge
bruik van een golflengte waarop zo klein mogelijke anomalieën op
treden.
Shoran is een systeem waarvan de reikwijdte alleen groot is bij hoog
opgestelde zenders en/of ontvangers. Deze methode wordt veel ge
bruikt voor het meten van enige honderden kilometers lange zijden
en diagonalen van veelhoeken. Met een, zonder al te veel extra kosten
bereikbare hoeveelheid meteorologische waarnemingen ter bepaling van
de meest waarschijnlijke baan en voortplantingssnelheid, blijkt in
Canada een nauwkeurigheid bereikbaar, variërende tussen 1/60000 en
1/30000. Met aanzienlijk meer meteorologische waarnemingen werd in
Amerika 1/100000 bereikt.
Dit systeem leent zich alleen in uitzonderingsgevallen tot detail
plaatsbepaling binnen het wijde net van veelhoeken.
Bij Decca treden de kleinste anomalieën op indien de golven zich
over water voortplanten. De voornaamste toepassing ligt dan ook op
hydrografisch gebied. Ten koste van enig verlies in nauwkeurigheid
kan het systeem in bepaalde gevallen ook te land worden toegepast.
De toepassingsmogelijkheden zijn zowel het meten van lange afstanden
als plaatsbepaling. De tot nu toe bereikte nauwkeurigheid in afstands
meting over „gunstig" terrein is van de orde van 1/50000; over water
wordt met precisie-apparatuur 1/100000 verwacht.
De nauwkeurigheid van detailplaatsbepaling is o.m. afhankelijk van
de afstand tot de zender en varieert tussen 5 en 30 meter.
De methode E(lectronic) P(osition) I(ndicator) levert een nauw
keurigheid van plaatsbepaling die uit hoofde van de gebruikte golf
lengte in het gunstigste geval niet veel beter kan zijn dan 60 meter.
Het G.H.-systeem is aanzienlijk grover dan Shoran, terwijl Oboe
ongeveer gelijkwaardig is met Shoran, doch niet meer wordt toegepast
vanwege de hoge kosten.
Met Raydist en Lorac kunnen onder bepaalde omstandigheden hoge
nauwkeurigheden worden bereikt, doch beide systemen zijn veel ge
voeliger voor luchtstoringen, die de nauwkeurigheid illusoir kunnen
maken.
Met nadruk werd er door spreker de aandacht op gevestigd, dat de
keuze van een systeem voor een bepaald doel niet gebaseerd kan wor
den op de summiere gegevens die in een korte voordracht kunnen
worden verstrekt; dit geldt uiteraard in versterkte mate voor dit be
knopte uittreksel.
Des middags werd een welwillend door de Internationale Navigatie-
apparaten N.V. te Amsterdam ter beschikking gestelde sprekende film
over Decca vertoond. De film geeft een zeer duidelijk inzicht in de
