222
tionsbedari", die een vloeistof samenstelde, het zogenaamde Astrasol,
dat, in verbinding gebracht met ammoniumbichromaat, lichtgevoelig
wordt en onder inwerking van licht vervolgens hard wordt. De oplos
sing van het probleem,,hoe krijgen we de af te drukken kaart op de
zeefmal?" is hierdoor al heel eenvoudig geworden.
Men brengt een laagje lichtgevoelig gemaakte astrasoloplossing2)
met behulp van een langwerpig bakje op de van te voren goed ont
vette zeef aan, strijkt het teveel aan vloeistof eraf met behulp van
een celluloid-lineaal en laat dan de zeef in horizontale ligging opdrogen
in de droogkast (duur ca. 30 min.). Dan wordt in het pneumatische
afdrukraam het kaart-diapositief of de positieve calque op de zo juist
gedroogde zeef gekopieerd. Door de belichting (2-8 min.) verhardt
zich de astrasollaag op al die plekken, die door het licht worden ge
troffen. Alle niet getroffen plekken en lijnen blijven zacht en oplos
baar en worden eerst met koud, daarna met warm water van 50°-70° C
bij daglicht uit de zeef gespoeld, waardoor de mazen van de zeef op
die plekken opengaan en de mal, na te zijn afgebet met een vochtige
viscosespons en na droging in de droogkast (ca. 10 min.) klaar is om
te worden afgedrukt.
De zeef wordt gedurende de ontwikkeling blauw geverfd met een
zogenaamde Siebfarber om de tekening beter te doen uitkomen. Na
de droging wordt het patroon op eventuele fouten nagekekendeze
worden hersteld met behulp van een andere correctielak. Nu kan het
patroon dat op de zeef staat afgebeeld, op een kaart of op een blanco
blad worden afgedrukt. De zeef wordt daartoe in een drukraam ge
legd, dat met behulp van een pianoscharnier aan de druktafel, be
staande uit een omlijste spiegelglasplaat, is bevestigd.
Op de glasplaat wordt een vel astralon gelegd, waarvan de plaats
door middel van een passend houten raam gefixeerd wordt ten op
zichte van die glasplaat. Nu wordt het drukraam naar beneden geklapt,
zodat de zeef op de astralon komt te liggen. Vervolgens wordt met
behulp van een stevige rubberreep, ingelaten in een korte houten rij,
de verf over de zeef uitgestreken en er door gedrukt, waarna het
drukraam weer omhoog wordt geklapt en het patroon op het astralon
staat afgedrukt.
Vervolgens wordt het papier of de kaart waarop het patroon moet
worden afgedrukt, onder het astralon geschoven en hierop ingepast.
Dan wordt het papier of de kaart met reepjes kleefpapier op het er
onder liggende glas bevestigd, het astralonblad weggenomen, het druk
raam neergeklapt en de verf door de zeef gedrukt. Nadat het druk
raam weer omhoog geklapt is, is de eerste druk gereed gekomen. Direct
daarna kunnen meer afdrukken worden gemaakt, waartoe steeds weer
op de oorspronkelijke astralondruk moet worden ingepast, die hiertoe
telkens op de glasplaat moet worden gelegd en weer worden wegge
nomen. Daar de oplage slechts klein is, speelt het inpassen, wat de tijd
2) De reproductie-afdeling van de Rijkswaterstaat (Directie Bruggen) ge
bruikt i.p.v. astrasol een stripfilm. De methode van zeefdruk blijft verder gelijk.
