239
de trekpen zeer gelijkmatig in snelheid over de tekenondergrond dient
te bewegen. In het algemeen ligt de tijdsduur benodigd om een bepaal
de lijnlengte met S-inkt te tekenen iets hoger dan die benodigd voor
het tekenen van een gelijke lijnlengte met de normale Oostindische inkt.
Kaarteren op astralon
Het kaarteren op astralon moet voorlopig nog gezien worden als een
vraagstuk waarvan de aan alle eisen voldoende oplossing nog niet ge
vonden is.
Voor de vervaardiging van kaarten op grote schalen heeft de directe
kaartering op astralon (astrafoil, plastic sheet) ongetwijfeld vele voor
delen. In het geval dat de kaartering op de gematteerde zijde van het
transparante astralon verricht wordt, lijkt de volgende werkwijze voor
lopig de beste resultaten op te leveren.
Na de voorbewerking en preparatie van de plaat kan met behulp van
de coördinatograaf het ruitennet geconstrueerd worden, waarbij men,
per te prikken punt, carbonpapier tussen het piquoir en de tekenonder
grond legt, teneinde de punten duidelijk te markeren. Meetpunten en
andere voor de kaartering belangrijke punten dienen direct met zacht
potlood gemarkeerd te worden, daar deze slecht zichtbaar zijn en men
anders vrij veel moet reconstrueren.
In het algemeen vraagt de kaartering op astralon of andere plastics
meer accuratesse en vakbekwaamheid van de tekenaar dan normaal
tengevolge van het slecht zichtbaar zijn van de punten van steekpasser
en piquoir, terwijl tevens de beeldwerking belangrijk minder is.
In binnen- en buitenland is men er bij verschillende diensten toe
overgegaan de kaartering op het zgn. astralon-halfwit te verrichten,
waardoor bovengenoemde moeilijkheden belangrijk gereduceerd wor
den. Dit materiaal, waarvan de witte tekenondergrond de kaartering
vergemakkelijkt, is echter niet transparant en de ervaring zal moeten
leren in hoeverre het kaarteren op plastische materialen zich zodanig
zal ontwikkelen, dat van een, aan alle eisen voldoende, oplossing kan
worden gesproken.
In dit verband moet nog opgemerkt worden dat, indien op plastisch
materiaal met tegenlicht gekaarteerd wordt, de punten van steekpasser
en piquoir wel duidelijk zichtbaar zijn. Deze methode zou echter ver
eisen, dat per tekenaar een kopieerspiegel beschikbaar zou moeten zijn.
Het vermenigvuldigen van op astralon aangebrachte tekeningen
Bij het vermenigvuldigen door middel van het Ozalidprocédé van
tekeningen die op astralon zijn aangebracht, is het niet aan te raden
het astralon door de Ozalidmachine te laten lopen, aangezien het de kans
loopt te veel te worden verhit. Men kan in een afzonderlijk pneumatisch
raam belichten en alleen de ontwikkeling in het apparaat laten ge
schieden. De warmteontwikkeling tijdens dit procédé is zodanig, dat
men zonder bezwaar lichtdrukken van astralonoriginelen kan ver
vaardigen.