11
gen en dat is de waarde van Boers inzichten voor onverschillig welk
kadaster dat tracht een goed eigendomskadaster te zijn. Deze waarde
kan en wil ik in elk redelijk debat verdedigen, omdat ik in een praktijk
van vele jaren ervaren heb, dat ze, óók en vooral in het moderne
kadastrale bestel, gedurende zeventig jaar niets van hun frisheid ver
loren hebben. Zijn prognose bleek mij juist, zijn diagnose onaanvecht
baar en zijn therapie een panacee voor de typerende kwalen waaraan
een kadaster op fiscale grondslag gaat lijden, wanneer men het in een
eigendomskadaster wil omzetten.
Men heeft mij herhaaldelijk, ook wel in eigen kring, trachten voor te
houden dat Boers ideeën grotendeels passées zouden zijn en als fin-de-
siècle-inzichten niet meer passen in deze moderne tijd met zijn veel
hogere eisen. Men kan stellen, dat bv. de op die basis genomen proef
in Dieren geen succes bleek. Boer behoort dan, voor degenen die dit
inderdaad menen, blijkbaar niet tot de in eigen land geëerde profeten.
Maar volgens mij is dat niet omdat de eminente I. Boer Hzn. geen
profeet zou zijn; doch omdat zij het kernpunt van zijn betoog niet aan
gevoeld hebben, althans niet in zijn volle consequenties doordacht en
toegepast, of de interne en externe aanslagen op dit kernpunt niet als
zodanig onderkend en onschadelijk gemaakt hebben. Inderdaad blijkt
aan dit alles belangrijk meer vast te zitten dan men veelal meent.
Boers prognose bleek en blijkt juist: inderdaad is de waarde van de
grondbelasting voor 's Lands middelen steeds, en vooral in de na
oorlogse tijd, minder geworden. De waarde van de rechtszekerheid van
de eigendom voor het staatsbestel overtreft zeer vele malen die van de
grondbelasting. De belangen van het fiscale kadaster zullen dus steeds
meer ondergeschikt moeten worden aan die van een eigendomskadaster.
Boers diagnose bleek en blijkt juist: inderdaad is het een historisch
en tot op de huidige dag bewezen feit, dat een kadaster op fiscale
grondslag niet op een redelijke wijze bijgehouden kan worden. De oor
zaken daarvan zijn de gedwongen en meestal nutteloze onderverdeling
van de eigendom, die de basis van het belastbare bezit is. En niet
minder de veranderlijkheid van de terreingrenzen van die eenheid, i.e.
het perceel dat voor fiscale doeleinden geadministreerd wordt. Het is
daarom niet mogelijk op fiscale basis een goed eigendomskadaster te
handhavendaarentegen is het wel mogelijk op redelijke wijze aan de
eisen van de fiscus te voldoen via een goed eigendomskadaster. Dit
blijkt dienstbaar te kunnen zijn aan tal van andere en belangrijke doel
stellingen, althans indien het „établi par des procédés modernes" blijkt,
o.m. aan de fiscale. Doch deze doelstellingen mogen nooit en onder
geen voorwaarde de boekhouding van de eigendom en het daarbij be
horende plan aantasten en ze behoeven dit ook niet te doen.
Boers therapie bleek en blijkt juist: Respecteer onder alle omstandig
heden de eenheid die de basis moet vormen van de boekhouding en het
daarbij behorend plan van het eigendomskadaster. Omdat transigeren
met dit respect, ook met de meest welmenende bedoelingen, onherroe
pelijk moet voeren naar het moeras, waar de rechtszekerheid van de
eigendom geen fundament kan vinden. Indien gij deze eenheid ten
