32
Daar deze V niet beïnvloed is door de randfout, kunnen we hiermee
[VVl
de waarnemingsfout berekenenv2 1A
Heuvelink brengt nog een correctie aan als [V] niet nul is. Deze
\V1 l\VV 1
correctie y en dan wordt n2 y - y2 I
De totale m.f. in een hoek M is samengesteld uit de m.f. in de waar
neming m en de m.f. in de randverdeling f. Dus M2 m2 t2.
Ook is M2 en m2 yP2.
n -0
Wanneer we ook bij de bepaling van M rekening houden met de
verschillende termen van de reeks van Fourier, vinden we hiervoor
achtereenvolgens de waarden M', M" enz., behorende bij metingen in
4, 6, randstanden.
Bij herhaling van de meting van een hoek in dezelfde randstand
blijft de invloed van de randfout gelijk, dus t2 2t2. Of ook t2 2r'2
en t2 2t"2 enz. naar gelang we termen van de reeks van Fourier
in rekening brengen. De waarden r, r' enz. volgen dus uit:
t2 y2t2 y2M2 y2m2 - y>M2 yy2.
t'2 y2M'2 ~y4lx.2
t"2 y2M"2 y4lx2
r"'2= y2M'"2 y4lj,2
Ik heb hier slechts een korte schets gegeven van de methode en een
opsomming van de daarbij te berekenen middelbare fouten. Voor de
volledige berekening verwijs ik naar de genoemde artikelen van
Heuvelink.
Hieronder volgt dan een resultaat van het randonderzoek, waarbij
ter vergelijking tevens zijn opgenomen de uitkomsten van de onder
zoekingen van diverse theodolieten van Wanschaff, zoals ze door
Heuvelink zijn gepubliceerd, omgerekend in decimilligraden.
De v rij hoge waarde van r bij de theodolieten van Wild wijst op een
niet te verwaarlozen periodieke fout in de randverdelingen, die echter
bij het meten in vier of meer randstanden nagenoeg geëlimineerd is.
Delft, maart 1954.
Wanschaff 35 cm nr. 1
Wanschaff 35 cm nr. 2
Wanschaff 21 cm nr. 1
Wanschaff 21 cm nr. 2
Wanschaff 21 cm nr. 3
Wanschaff 21 cm nr. 4
Wanschaff 14 cm nr. 1
Wanschaff 14 cm nr. 2
Wild 14 cm nr. 3369
Wild 14 cm nr. 13786
Wild 14 cm nr. 18650
Wild 14 cm nr. 18815
p
r
T
r"
t"
1,61
0,90
o,77
o,77
0,65
1,26
i,45
i,33
1,11
1,05
1,08
1,27
1,08
0,99
0,96
1,48
1,30
1,02
0,99
1,02
1.33
1,11
1,08
o,99
0,74
1,76
1,14
o,99
0,99
o,99
3,28
2,66
2,75
2,29
2,29
2,16
1,98
1,98
1,98
2,04
1,15
2,51
i,8o
1,17
o,95
0,87
2,40
2,28
1,22
1,04
0,99
2,66
1,66
1,06
0,89
1,34
2,40
2,10
1,32
1,26
