147
lute schietloodafwijkingen berekenen. Dit schept de mogelijkheid astro
nomische lengte- en breedtebepalingen te herleiden tot de ellipsoïde.
Aldus kan men een universeel stelsel van punten op deze ellipsoïde
verkrijgen. De nauwkeurigheid van deze punten wordt geschat op
ongeveer 30 m en zou kunnen dienen als grondslag voor kaarten 1 a
200.000, in het bijzonder voor minder ontwikkelde gebieden.
Geofysische opsporingsmethoden, voordracht door de heer Ir. A.
van Weelden, hoofd van de geofysische dienst van de B.P.M.
De voornaamste geofysische opsporingsmethoden worden kort be
sproken.
De magnetische methode is vooral voor exploratie van bepaalde
ertsen van belang. Bij olie-exploratie wordt ze minder toegepast. Daar
deze metingen ook vanuit de lucht kunnen worden gemaakt trekt ze
veel aandacht als een zeer modern iets. Deze luchtmagnetische methode
werd gedurende de tweede wereldoorlog uitgewerkt als hulpmiddel
voor het ontdekken van ondergedoken onderzeeboten.
Electrische metingen zijn vooral van belang voor ingenieursdoelem-
den (funderingen, enz.), voor watervraagstukken (zout versus zoet
water) en ook voor ertsexploratie. De geringe dieptewerking maakt dat
de electrische opmetingen aan de oppervlakte voor olie-exploratie weinig
toepassing vinden, maar wel worden voor de studie van de doorboorde
gesteenten electrische metingen in bijna alle boringen verricht.
Zwaartekrachtsmetingen worden veel gebruikt, zowel voor regionale
verkenningen als voor detailwerk in speciale gevallen. Zwaartekrachts-
gegevens kunnen niet ondubbelzinnig geïnterpreteerd worden en alleen
zijn ze van weinig waarde. Naast geologische of seismische gegevens
zijn zij echter zeer belangrijk. Moderne meettoestellen kunnen ook in
ondiepe zeeën en meren worden gebruikt. Deze instrumenten wor en
op de bodem neergelaten en vanaf het schip bediend en afgelezen. De
Rijkscommissie voor Geodesie zal met medewerking van de Koninklijke
Marine en met instrumenten geleend van de B.P.M. een dergelijk
onderzoek voor wetenschappelijke doeleinden op de Noordzee ver-
Verreweg de voornaamste methode is de seismische. Eigenlijk be
staan er twee, nl. de refractie- en de reflectiemethode. De eerste ver
liest veel aan waarde bij toenemende diepte. Van al het seismische werk
wordt ongeveer voor 20 a 25 met deze methode gewerkt. Het
leeuwenaandeel eist de reflectiemethode voor zich op. Enkele voor
beelden van seismogrammen en van verkregen resultaten laten zien,
dat hierbij de electronische uitrusting een zeer belangrijke rol speelt.
Deze methode kon pas in praktijk worden gebracht toen de radiotech
niek voldoende was ontwikkeld om de daar verkregen ervaring bij de
constructie van de versterkers toe te passen. De voorbeelden laten
tevens zien, dat zich vaak in de natuur complicaties voordoen, die de
toepassing ook van deze methode nadelig beïnvloeden.
Het is daarom dan ook van het grootste belang bij de opsporing
van delfstoffen alle gegevens die men verzamelen kan te gebruiken en
niet op die van één enkele methode vergaande conclusies te baseren.
