206
afwijking i. Hetzelfde als 29 in de tweede betekenis. 2. Kan bij geodetische
vereffeningsvraagstukken berekend worden als de wortel uit het product van het
gewichtsgetal g™ van de desbetreffende grootheid xj en de schatting a 2 van de
variantiefactor (zie 43 in de tweede betekenisat y<>«3.a. In verbinding met
fout of afwijking is middelbaar onnederlands.
43. kwadraat van de middelbare fout 1. hoofd)variantiekwadraat van de
standaardafwijking2.(schatting van de) variantief act or 1. Hetzelfde als 31.
2. Wordt bij geodetische vereffeningsvraagstukken berekend volgens de formule
44. waarschijnlijke fout waarschijnlijke afwijking De standaardafwijking
{zie 29 in de tweede betekenis), vermenigvuldigd met 0,67449.
45. gemiddelde fout gemiddelde absolute afwijking De standaardafwijking
46. schijnbare fout residu Aan deze term bestaat geen behoefte.
47. verbetering, correctie verbetering, correctie Als symbool wordt ge
bruikt e, zie de toelichting bij 43 in de tweede betekenis. Ook het symbool v
is gebruikelijk.
48. grove fout fout, vergissing.
49. model fout model fout Verschil tussen idealisatie en realiteit.
50. ware fout 1 .ware fout2. afwijking 1. Verschil tussen de uitkomst
van een berekening, waarneming, enz. en het corresponderende natuurlijke of
gedefinieerde getal. (Voorbeeld: afrondingsfout.) 2. Hetzelfde als 40.
51. systematische fout systematische fout Invloed van systematisch wer
kende oorzaken op de waarnemingsuitkomsten.
52. parameter 1.parameter 2. onbekende 1. Wiskundig begrip (zie Dijk-
sterhuis en Van der Wielen, Vreemde woorden in de wiskunde, Noordhoff,
Groningen, 1948). Klemtoon op de tweede lettergreep, bijtoon op de vierde. 2.
Hetzelfde als 53.
53. hulponbekende 1. hulp grootheid-, 2. onbekende 1. Grootheden in de
transformatie van Tienstra onderdeel van een systematische opbouw van de
methode der kleinste kwadraten teneinde deze transformatie één-eenduidig
te maken. Deze grootheden die in de genoemde opzet duidelijk het karakter
van hulpgrootheden bezitten blijken identiek te zijn met de onbekenden die
voorkomen in het zgn. tweede standaardvraagstuk 2. Zie de toelichting bij 1.zijn
gewoonlijk juist de onbekende grootheden die men door meting en berekening
wenst te bepalen. (Voorbeeld: coördinaten door berekening af te leiden uit hoek
en lengtemetingen.)
54. schaal fout schaal fout Een bijzonder geval van 51kan in principe
worden herleid tot een ijkfout, waardoor de schaal van de lengtemetingen en
hieruit afgeleide lengten beïnvloed worden.
55- sluitfout, tegenspraak 1. sluitterm; 2. sluitvector 1. Een voorwaarde-
vergelijking kan worden geschreven in de vorm
eifpn _j_ e»j 0 0fwei f (pi}t _j_ r - 0j meL t
In deze formules is R de restterm bij vele praktische toepassingen van de
waarnemingsrekening met voldoende benadering nul te stellen en t de sluit-
term. In een vereffeningsvraagstuk zijn t en R te beschouwen als waarnemingen
van de stochastische grootheden t en R. In R zijn tevens vervat eventuele model-
fouten. 2. Grafische voorstelling van 1. (Voorbeeld: sluitvector van een veelhoek
na vereffening op een eventuele hoekvoorwaarde.)
n 71
E E gik e'e*
i 1 k 1
o
(zie 29 in de tweede betekenis), vermenigvuldigd met
