29
lende hoofden. Maar wanneer toch technische vooruitgang en nieuwe
vindingen prompt worden toegepast, dubbel werk wordt vermeden en
er naar algemeen oordeel goed wordt gewerkt, rijst het vermoeden,
dat niet organisatie alleen dit goede resultaat heeft. Minder de kunst
van organiseren dan wel het dagelijks streven tot samenwerken en
kameraadschap, een zekere mate van onzelfzuchtigheid, gevolg van
verantwoordelijkheid tegenover de gemeenschap, leidt hiertoe.
Wanneer men uit gebrek aan overzicht, uit geldingsdrang of egoïs
me slechts zijn eigen landmeetkundige belangen ziet, voldoet men niet
aan de opdracht van zijn beroepsstand. Ook de ervaringen in het
Zwitserse meet- en kaarteerwezen leren met te veel voorbeelden, hoe
particularistisch denken en handelen tot oplossingen voeren, die uit
oogklep-perspectief misschien te verdedigen schijnen, in grotere samen
hang evenwel verspillend en onnozel blijken. Organisatie en voor
schriften zijn nodig, maar bereiken doen we hiermee slechts iets wan
neer we volgens hogere wetten denken en handelen.
Moet er rationeel worden gemeten, d.w.z. met minimuminzet? De
economische mens zegt ja. De theoretische, esthetische, sociale, reli
gieus en ook de machtsmens die zijn er allemaal, gelukkig of on
gelukkig heeft hulp nodig door nadenken. We gebruiken openbare
middelen en hiermee moeten we zuiniger omgaan dan met eigen geld.
De taak is groot vergeleken met de middelen en iedere rationalisering
geeft onontbeerlijke hulp.
Een belangrijke rationalisatie werd 30 jaar geleden in Zwitserland
bereikt door de invoering van de poolcoördinatenmethode, voornamelijk
door verkorting van de kostbare veldwerkzaamheden. De besparing
bedraagt gemiddeld 25% en het werk werd belangrijk versneld. De
vrees voor moeilijkheden met de bijhouding bleek in 30-jarige ervaring
ongegrond. Plans om maathoudend aluminium bleken van nut.
Hoe was het mogelijk binnen vijf jaren van methode te veranderen?
In het Zwitserse burgerlijk wetboek staat slechts één artikel dat het
rechtskadaster vestigt: „Opnemen >en beschrijven van enkele percelen
in het grondboek volgt op grond van een plan dat in den regel berust
op een ambtelijke meting. De Bondsraad bepaalt volgens welke be
ginselen de plans worden vervaardigd." Dit artikel machtigt de Bonds
raad volledig; vragen van organisatie, verdeling van taken tussen
Bond, kantons, gemeenten, particuliere grondboeklandmeters, metho
den, opleiding, ja zelfs de uitbreiding van het rechtskadaster tot een
kadaster met vele doeleinden (Mehrzweckskataster) en nog veel meer
kunnen worden beantwoord. De Bond vat samen en ordent.
Wanneer in het begin van de rede wat sterk de klemtoon werd ge
legd op samenwerking, dan is dat onder invloed van de ervaring, op
gedaan in de federalistische demokratie met de handhaving van de
vergaande bevoegdheid van de Bond, de ervaring dat niet theodolieten
maar mensen tot samenwerking moeten worden aangespoord.
De snelle aanpassing aan nieuwe instrumenten en methoden is voor
namelijk te danken aan het vrije bedrijf, dat, zoals bekend, in Zwitser
land veel ambtelijk werk opgedragen krijgt.
