Litteratuuroverzicht
VERSCHILLENDE ONDERWERPEN
Litteratuuroverzicht
45
volkomen overtuigd van de onmogelijkheid ooit de waarheid te kennen,
toch nimmer ophouden er mèt al onze krachten naar te streven.
Dr. Wittke's Geodatische Briefe. Nr. 4, Nivellement. 2e druk,
36 blz., 15 X 21 cm. 2,35 DM. M.-Wittke-Verlag, Am Gericht 26,
Goslar/Harz, zonder jaar (1955).
Wanneer men ziet, dat in dit boekje van 36 pagina's de waterpassing
in haar geheel wordt behandeld, zal het duidelijk zijn, dat men hier
niet met een handboek, zelfs niet met een leerboek te doen heeft. Dat
de schrijver een dergelijke doelstelling ook niet voor ogen heeft gehad,
blijkt reeds voldoende uit de titel van het werk. De opzet geeft de
indruk van een repetitiedictaat en als zodanig is het werk uitstekend
geslaagd.
Het is bewonderenswaardig hoe in een dergelijk klein bestek zoveel,
en dit in het algemeen ook duidelijk, behandeld is. Een groot aantal
figuren draagt tot deze duidelijkheid ongetwijfeld bij, al zou men bij
sommige ervan een wat uitgebreidere verklaring in de tekst wensen;
dit valt echter, zoals gezegd, buiten de opzet van het boekje.
Bijzonder aardig trof mij de ontwikkeling van het niveau uit een
open U-buis, al betwijfel ik of het historisch juist is (fig. 217-220).
De paragraaf over de kijker is wel erg summier; fig. 258 (de stralen-
gang in de kijker volgens Kepler) lijkt mij verwarrend.
Bij de automatische waterpasinstrumenten is niet genoeg de nadruk
gelegd op het feit, dat de helling van de vizierlijn (binnen zekere
grenzen) onafhankelijk is gemaakt van de kijkerhelling en dat het
horizontaal zijn van deze onafhankelijke vizierlijn slechts een kwestie
is van regelen van de kruisdraden. Het formulier voor doorgaande
waterpassing is principieel anders dan het hier te lande algemeen
gebruikte. Jammer dat in de kolom „hoogteverschil" nog met klim
ming en daling wordt gewerkthet gebruik van de tiendelige aanvul
ling voor negatieve getallen had toch zeker genoemd moeten worden.
Aan de primaire waterpassing wordt terecht slechts anderhalve
bladzijde gewijd; voor dit werk zullen immers door de betrokken
dienst instructies worden verstrekt aan de waarnemers (specialisten).
Een waardevolle aanvulling van het boekje wordt gevormd door de
afbeelding van een groot aantal moderne (voornamelijk Duitse en
Zwitserse) waterpasinstrumentende belangrijkste gegevens betref
fende de optische inrichting, de gevoeligheid van het niveau en de
nauwkeurigheid zijn erbij vermeld. A. W.
Ir. F. Harkink, Kwadraattafel. 3e druk, 83 blz., 12 X 19 cm. Prijs
3.25. Noordhoff, Groningen, 1955-
