4
gebruikt, die het voordeel heeft in klein bestek een overzicht te geven
van een grote oppervlakte. De ontwerper stelt in dit stadium van de
werkzaamheden betrekkelijk weinig belang in de schaal, hetgeen men
kan constateren indien men dergelijke kaarten onder ogen krijgt: bij
vele kaarten op kleine schaal ontbreekt de schaalaanduiding. Het
gaat er slechts om de ideeën in grote lijnen, schetsmatig maar welis
waar in de juiste verhoudingen, op papier weer te geven. Is de plano
loog hier misschien meer kunstenaar dan technicus Een kunstenaar
geeft immers ook geen schaalaanduiding op zijn kunstwerk.
Moeten de plannen echter meer in details worden uitgewerkt, nade
ren zij dus meer het ogenblik waarop de realisatie in het terrein moet
gebeuren, dan is vermelding van de schaal noodzakelijk. De goede
keuze van de schaal is van uitermate groot belang. De planoloog moet
zich ervan bewust zijn, dat de opeenvolgende fasen in de „planning"
verschillende kaartschalen eisen. Het komt in de praktijk voor, dat de
bedoelingen van de ontwerper voor degene die deze in het terrein moet
verwezenlijken niet duidelijk zijn, doordat de schaal van de kaart te
klein is gekozen.
Over het algemeen worden voor het ontwerpen van de plannen de
topografische kaarten op schaal I 25.000 tot 1200.000 gebruikt. De
door de Topografische dienst vervaardigde kaarten op schaal 110.000
kunnen voor de planoloog van groot nut zijn. Zij zijn echter nog niet
voor het gehele land gereed.
De Woningwet eist voor de uitbreidingsplannen in onderdelen kaar
ten op schaal 1 2.500. Als grondslag voor deze plannen dienen in de
meeste gevallen de aaneengesloten kadastrale kaarten, of indien deze
kaarten op schaal 1 5.000 zijn, vergrotingen hiervan. De aansluiting
van de kadasterkaarten is niet altijd eenvoudig uit te voeren, daar
slechts een gering percentage in één systeem, dat van de Rijksdrie
hoeksmeting, is bepaald. Het ontwerpen van plannen op dergelijke
kaarten kan wel eens verrassingen ten gevolge hebben, verrassingen
die meestal niet van aangename aard zijn. Wil men de kaart, waarop
het ontwerp-plan is getekend, ook gebruiken als werkkaart, dus om
hieraan gegevens te ontlenen voor de uitzetting in het terrein, dan zal
het veelal noodzakelijk zijn het terrein opnieuw te laten meten en een
nieuwe kaart te vervaardigen. Al naar de aard van het gebied en de
verschillende doelstellingen zal de schaal van deze kaart variëren tussen
12000 en 1200. Met behu'p van de meetgetallen en de kaart kunnen,
hezij door berekening, hetzij door uitpassing, de gewenste uitzettings-
maten worden verkregen.
Ik hoop U duidelijk gemaakt te hebben, dat het voor de verwezen
lijking van de planologische ontwerpen noodzakelijk is, dat de geodeten
hun dienende taak voor de planologen verrichten. Deze noodzake'ijk-
heid wordt in ons land nog niet algemeen erkend. Slechts één pro
vincie en nog geen tien grote gemeenten hebben academisch gevormde
geodeten in dienst, terwijl een tiental kleinere gemeenten beschikken
over meer of minder geschoold middelbaar en lager landmeetkundig
personeel. Vooral bij de provinciale diensten zal een geodeet, gezien
