226
een voldoende nauwkeurigheid kunnen verkrijgen. Aan de vraag
naar bruikbaar kaartenmateriaal t.b.v. de gewestelijke uitbreidings
plannen, dat thans geheel ontbreekt, zou langs deze weg eveneens
voldaan kunnen worden. In de steden zou men, naar het Ameri
kaanse voorbeeld, de binnenkanten der bouwblokken fotogramme-
trisch kunnen inpassen tussen de terrestrisch opgemeten voorgevel
lijn. Indien men beschikt over een apparaat, dat ook de hoogten
oplevert, ligt er nog een arbeidsveld in allerlei experimenteel werk,
waarbij het moeilijk is op andere wijze de ruimtecoördinaten van
een punt te bepalen. Hieronder mag men rekenen het bepalen van
de vormverandering van allerlei bouwwerken, bv. bruggen, tenge
volge van belasting. Ook bij het bepalen van de nauwkeurige vorm
van een waterspiegel of van een bodemoppervlak in een model bij
waterloopkundige experimenten biedt de stereofotogrammetrie grote
voordelen vanwege de nauwkeurigheid en ook omdat men na het
nemen der foto's de modellen direct weer voor andere doeleinden
kan gebruiken, terwijl de opname een waardevol archiefstuk vormt.
Ook in de architectuur speelt de fotogrammetrie een rol en wel bij
opmeting van oude monumentale gebouwen. Deze methode geeft
daarbij een veel grotere nauwkeurigheid dan welke nauwgezette
opmeting ook. Naar onze mening zal men de toepassingsmogelijk
heid der fotogrammetrie bij ons te lande sterk verhogen, indien men
één centraal fotogrammetrisch orgaan wist te scheppen, dat, goed
uitgerust, van de zeer verschillende bovengenoemde zijden opdrach
ten zou verkrijgen tot het uitvoeren der opnamen, die door diverse
diensten zouden worden vervaardigd. In de eerste plaats zouden
hiertoe behoren alle opnamen, die de fototechnische afdeling te
Soesterberg maakte t.b.v. de topografische kaart. Het is duidelijk,
dat dit vooral in de eerste jaren het grootste deel der opdrachten
zou vormen. De luchtopnamen, die niet in verband staan met het
Ministerie van Oorlog, zouden kunnen worden gemaakt door de
fototechnische dienst van de K.L.M. Uit besprekingen is ons reeds
gebleken, dat de K.L.M. gaarne het voorbeeld der buitenlandse bur
gerlijke luchtvaart zou volgen en zich ook hier op de fotogrammetrie
toeleggen. Doch de aanschaf fingskosten van goede apparaten voor de
uitwerking, in verhouding tot het geringe aantal particuliere opdrach
ten dat te verwachten was, hebben haar ervan weerhouden. Bij de
door ons voorgestelde opzet zou de K.L.M. echter steeds een organi
satie achter zich hebben, die over deze apparaten beschikt en tegen
betaling opnamen uitwerkt. Dit kunnen dan in de eerste plaats alle
opnamen zijn, die voor gemeenterekening worden uitgevoerd, ter
wijl de vraag, of ev. opdrachten voor het Dept. van Waterstaat door
de K.L.M. of door Soesterberg zouden worden uitgevoerd nader
onder de ogen moet worden gezien. Eindelijk zou de bedoelde foto-
grammetrische organisatie ook belast kunnen worden met het uit
werken van de terrestrische opnamen, die gemaakt zijn in labora
toria of t.b.v. architectuuropnamen.
Deze inrichting centraliseert in beginsel al het werk op foto-
