258
aankoop door een bijzondere financieringsregeling met de B.P.M. zeer
vergemakkelijkt werd. Een autograaf Wild A5 en een stereoplani-
graaf C5, benevens een Zeiss Multiplex met 24 projectoren, waren de
aanwinsten van de fotogrammetrische uitrusting, die in de jaren
tussen 1936 en 1938 uit de door de B.P.M. ter beschikking gestelde
middelen konden worden verkregen.
Het spreekt vanzelf, dat ook het eigen werk van de Rijkswaterstaat
in zeer ruime mate heeft geprofiteerd van deze versterking van de
instrumentele hulpmiddelen. Dat is wel zeer in het bijzonder tot uit
drukking gekomen in de mobilisatieperiode 1939-1940 bij de uitvoering
van luchtkaartering XI. Onder die naam was bij ons aangeduid de
opdracht van de Meetdienst van de Artillerie onder leiding van overste
Hamelberg tot vervaardiging van uiterst nauwkeurige fotokaarten op
schaal 1: 10.000 van het hele gebied van de Hollandsche Waterlinie,
de Geldersche Vallei en de Betuwe. Slechts de aanwezigheid van een
sterke organisatie, die voor een belangrijk gedeelte gegroeid was uit
de opdrachten van de B.P.M., was in staat in de verlangde uiterst
korte tijd een technisch verantwoord resultaat te leveren.
Behalve deze twee opdrachtgevers verdient ook nog vermelding
het werk uitgevoerd voor de kadastrale dienst. In het bijzonder de
ruilverkaveling van Eemnes en de kadastrering van de Loosdrechtse
plassen, de eerste onder het hoofd van de Ruilverkavelingsdienst, de
heer J. J. Gorter, en de tweede onder de landmeter T. D. Kiers, zijn
stappen geweest op de weg der ontwikkeling van de fotogrammetrie
als methode in ons land. Het is te betreuren, dat in die jaren de zeer
goede resultaten, die in beide gevallen zijn bereikt, geen aanleiding
hebben gegeven tot een meer systematische aanpak van de toepassing
van de fotogrammetrie door het Kadaster. Het gebruik van deze
methode heeft zich beperkt tot de ruilverkaveling.
Allerlei omstandigheden hebben daartoe zeker bijgedragen. De mo
bilisatie van 1939 en de absorbering van bijna de gehele fotogram
metrische afdeling van de Meetkundige dienst door de opdracht voor
Luchtkaartering XI, is er zeker ook mede de oorzaak van geweest,
dat er ook van deze zijde bepaald geen stimulerende werking iri de
richting van het Kadaster te bespeuren is geweest. Alle aandacht werd
toen door dit uiterst urgente en technisch interessante werk opgeëist.
Het spreekt vanzelf, dat de oorlog de activiteit van de Meetkundige
dienst volledig heeft omgebogen en ten slotte, gelijk overal, bijna tot
stilstand heeft gebracht. De fotogrammetrische afdeling maakte wel
de scherpste overgang mede, omdat door de verbreking van de ver
binding met het buitenland de opdrachten van de B.P.M. feitelijk weg
vielen, hoewel met erkentelijkheid getuigd kan worden, dat deze maat
schappij zeer bewust heeft geholpen het werk slechts uiterst geleidelijk
in omvang te doen afnemen. Nog erger was dat de K.L.M. geen
enkele opname meer mocht maken, zodat wij uitsluitend aangewezen
waren op verwerking van aanwezig oud fotomateriaal. Het is gelukkig
mogelijk gebleken, hiervan voor de ruilverkaveling een nuttig gebruik
te maken door het maken van kaarten 125c» uit de oude opnamen
