92
hebben ons ook in de cartografie met meer ernst doen beseffen, dat
werk, dat vroeger met de hand kon geschieden, wellicht ook op
andere wijzen kan worden verricht. De betekenis van fotografie
en kopieermethoden is daarom sterk in belangrijkheid toegenomen
en het zal alleszins aanbeveling verdienen zich zoveel mogelijk op
het benutten van deze methoden toe te leggen om daarmee te be
reiken, dat het handwerk zoveel mogelijk tot het allernoodzakelijkste
blijft beperkt.
Het lijkt ons daarom nuttig enkele technieken te beschrijven
die, op Nederlandse ervaring berustende, bij kaarteringswerkzaam-
heden worden toegepast. Onder de titel:
Toepassing van fotomechanische werkwijzen hij kaarteringswerkzaam-
heden behandelen wij
x) Het reproduceren van een éénkleurige kaart die is getekend op
ondoorzichtig materiaal.
a) Onder gebruikmaking van een reproduktiecamera.
Bij de reproduktie van een kaart wordt zeer vaak gestreefd naar
een grote mate van juistheid van maat van de afbeelding. Gebruikt
men een reproduktiecamera om van het ondoorzichtige (zwart-wit)
origineel een opname te vervaardigen, dan heeft men de mogelijk
heid op het matglas van het negatief vlak van een dergelijke
camera deze juistheid van maat zeer nauwkeurig te kunnen controle
ren. Heeft men de camera goed ingesteld, dan zal het matglas
worden vervangen door fotografisch gevoelig negatiefmateriaal,
waarop het origineel in spiegelbeeldig negatieve vorm zal worden
afgebeeld.
Als negatiefmateriaal kunnen worden gebruikt:
natte collodium glasplaten (in eigen laboratorium te vervaardigen),
glasplaten in de fabriek voorzien van een droge, gevoelige laag en de
grafische filmsoorten.
De grootst mogelijke maatzuiverheid wordt bereikt bij opname op
glasplaten, waarbij in dit opzicht geen verschil tussen droge of
natte platen kan worden gemaakt. Speelt het vraagstuk van de
kosten een minder grote rol dan dat van de arbeidskracht, dan
verdient het aanbeveling droge platen te gebruiken, daar het ge
reedmaken van een natte collodiumplaat arbeid kost, die zo kan
worden ondervangen. Ook zal het fotografisch behandelen van een
droge plaat voor minder geroutineerd personeel gemakkelijker zijn,
dan van een natte.
Prefereert men het gebruik van film als negatiefmateriaal, dan
kan worden gesteld dat de polyester filmsoort „Dupont Cronar"
qua maatzuiverheid de beste resultaten oplevert, welke maatvast
heid die van glas zeer nabij komt. Gaan de eisen voor wat betreft
de maatvastheid van het materiaal niet zover, dan kan een andere
grafische filmsoort uiteraard ook worden gebruikt.
Na de opname en de fotografische behandeling van het materiaal