96
planparallelle glasplaat in de stralengang vóór de optiek. Deze plan-
parallelle glasplaat kan, aangedreven door een kleine motor, in
verschillende richtingen loodrecht op de optische as tot schomme
ling worden gebracht. Deze beweging brengt een nauwkeurig in
stelbare beeldverschuiving tot stand, welke een verbreding van alle
beelddetails bij het opnemen van een negatief beeld en een ver
smalling der details bij het fotograferen van een positief beeld tot
resultaat heeft.
Dit apparaat kan ook goede diensten bewijzen bij
5) het vrijzetten van schrift in de kaart.
Soms wordt het gewenst geacht de lijnen van de kaart te onder
breken bij de namen, die op de kaart voorkomen. Als deze namen
afzonderlijk van de zwarte tekening worden gemonteerd, is het
mogelijk langs fotomechanische weg dit schrift „vrij" te stellen.
Men maakt dan namelijk onder gebruikmaking van de Klimsch-
Variomat of van een aangepaste belichtingstijd een positief of
negatief beeld van deze schriftmontage, waarin de namen breder
worden afgebeeld dan in het schriftorigineel. Dit „vette" schrift
beeld wordt als masker gebruikt bij belichting van het lijnenbeeld,
dat dan wordt onderbroken door dit masker op de plaatsen waar
het schrift moet worden afgebeeld en wel over iets grotere afstanden
dan voor de namen nodig is.
Hierdoor komen de namen geheel vrij te staan zonder dat teke
naarswerkzaamheden nodig zijn. (Zie fig. 2 t/m 5.) Werkt men
volgens een methode waarbij negatiefwerkend materiaal wordt
toegepast, zoals bijv. bij gebruik van Dupont Cronar of Kodak P.B.-
film, dan kan het nauwkeurig passend op elkaar plaatsen der ver
schillende modellen moeilijkheden opleveren, daar in een donkere
kamer bij zeer sterk getemperd licht moet worden gewerkt.
Zwanenburg
Fabr
Slnoniu'cni
leinmtM-Iitxl»
Ruimzicht
Kaa.H4l<xf»
Fig. 2. Situatie-diapositief (recht).
Fig. 3. Schrift-diapositief (recht).
