99
Door het toepassen van het „strip-mask" procédé, ook wel ge
noemd „lack-stripping" of „dye-stripping", kan een grote tijdsbe
sparing op tekenaarsarbeid worden verkregen, zoals hierboven reeds
is vermeld. De dunne ,,strip"-folie wordt op het plastic materiaal
aangebracht d.m.v. een slingerapparaat. Vervolgens wordt de
situatietekening op deze laag gekopieerd. Na het ontwikkelen heeft
de tekening de ,,strip"-folie doorsneden. Door voorzichtig aftrekken
van de stukken folie is het mogelijk een masker te vervaardigen
voor ieder kleurmodel.
Een belangrijk element van een kaart is het schrift. Belangrijk
vooral t.a.v. het arbeidsproces. Het aanbrengen van schrift door
letter voor letter of cijfer voor cijfer met de hand te tekenen kan
tegenwoordig niet meer worden volgehouden. Ook hier biedt de
fotomechanische werkwijze uitkomst. In ons volgende punt:
8) het aanbrengen van schrift of de kaart, behandelen wij naast de
zuiver /otomechanische ook de mechanische methode.
Momenteel kan men het schrift aanbrengen op de volgende ma
nieren
A. het opplakken (montage) van op dunne film aangebracht schrift.
B. het op de juiste plaats fotograferen van op film aangebracht
schrift op het tekstblad;
C. door gebruikmaking van een teken- of graveerpantograaf.
Achtereenvolgens zullen de verschillende methoden in het kort
worden besproken.
A. De schriftmontage.
Het schrift kan men op verschillende wijze op de film aanbrengen,
nl. door:
a. het in boekdruk gezette schrift direct op een dunne trans
parante folie aan beide zijden af te drukken;
b. dit gezette schrift op papier af te drukken en vervolgens te
fotograferen
c. het schrift rechtstreeks van lettermatrijzen te fotograferen,
al of niet onder gebruikmaking van een fotografische zetmachine.
Van de in de handel zijnde fotozet-apparaten mogen o.a. worden
genoemd: de „Typophot" (Duits) en de „Hadego" (Nederlands).
Met eerstgenoemd apparaat fotografeert men de tekst letter voor
letter, met de „Hadego" regel voor regel.
De montage van het schrift kan op de tekening zelf geschieden,
doch geschiedt meestal op een maatvast transparant plastic blad
of op een glasplaat (het zg. tekstblad of montageblad)Om het schrift
op de juiste plaats te krijgen, kan men het blad vooraf van een blau
we gids voorzien, dan wel dit over de kaarttekening leggen.
Bij het opplakken kan nog op verschillende manieren te werk
worden gegaan.
Een zeer veel toegepaste methode is de film eerst van een kleef-
