104
eisen, maar schiet te kort in de bij houdingsprocedure. De nieuwe
methode om deze Übersichtsplane te reproduceren (oplage 100
exemplaren) bestaat uit een éénkleurige druk van een gravure op
glas. Door verschillende dikten voor de gegraveerde lijnen toe te
passen wordt een kaart verkregen die de indruk wekt alsof er
meerdere kleuren zijn gebruikt. Het effect dat verkregen wordt door
lijnen te graveren die onderling 0,1 mm in dikte verschillen is be
paald verbluffend. Hij die nog niet overtuigd is van de onvergelijk
bare kwaliteit van gegraveerde lijnen t.o.v. getekende beoordele het
voorbeeld dat is ingesloten bij het bedoelde artikel in het Zwitserse
tijdschrift.
Men kan in de graveerlagen nog een tweede onderscheid maken,
nl. de lagen die een positief beeld en de lagen die een negatief beeld
geven. Een positief beeld verkrijgt men door het inzwarten van de
gegraveerde lijnen en het daarna verwijderen van de laag. Een voor
deel hiervan is dat men deze kaart, indien nodig, op eenvoudige
wijze met pen en inkt kan aanvullen. Indien men een kopie van de
kaart wenst te vervaardigen heeft men tevens het voordeel, dat men
van een positief beeld een beter resultaat verkrijgt dan van een
negatief beeld. Het ,,Wieneke-Ritz Verfahren", het ,,Astrascribe"
en „Ritzschicht Krause" zijn procédé's die een positief beeld geven.
Alle andere hierna nog te vermelden procédé's geven een negatief
beeld.
Een derde onderscheid kan gemaakt worden t.a.v. de tekening
dragers, waarop de graveerlaag wordt aangebracht, nl. glas of plastic
(gematteerde of gepolijste zijde).
Ondanks de zeer goede resultaten heeft het graveren op glas
toch wel enige bezwaren, nl.
ie. de breekbaarheid;
2e. de onhandelbaarheid bij platen van groot formaat.
Bij de diverse graveerprocédé's op plastic materiaal wordt de laag
op de gematteerde zijde of op de gepolijste zijde aangebracht.
Het voordeel van laatstgenoemde methode is, dat een lijn zeer
strak kan worden gegraveerd, terwijl bovendien de graveernaald
gemakkelijk over het plastic glijdt. Het graveren op de gepolijste
zijde bezit echter het nadeel dat, wanneer men later de kaart met
inkt wil bijwerken of aanvullen, dit uitermate lastig is uit te voeren.
Dit bezwaar geldt natuurlijk alleen voor de zg. positieve procédé's.
De tijdwinst die bij het graveren wordt bereikt varieert van 30%-
50 Dit is afhankelijk van de lijndichtheid van de kaart. Voor hoog-
telijnenkaarten kan men zelfs een tijdwinst verkrijgen van 60%-
80%. Deze percentages zijn gebaseerd op een langdurige ervaring
uit de Nederlandse praktijk.
Men kan nu de vraag stellenWanneer besluit men een kaart te
graveren inplaats van te „inkten" Tijdwinst en kosten moeten
hierbij in overweging worden genomen. Heeft men bijv. een kaart
waarop de lijnendichtheid zeer ijl is, dan kan men algemeen'aan-
