L
io6
glasgravure reeds uit 1894 stamt, toen de Fransen in Tunesië in
een volgens het natte procédé vervaardigde collodiumplaat gra
veerden. In 1933 voerde Bertschmann „Schichtgravur" op Zellon
in. In 1940 ontwierp Samuel Sachs in de U.S.A. speciale graveer-
werktuigen voor glasgravure. In de dertiger jaren werd bij de
Topografische dienst in Nederlands-Indië reeds gegraveerd in
een zg. asfaltlaag. Nieuw is de graveermethode dus zeker niet.
Tenslotte volgt hieronder een overzicht van een aantal graveer-
methoden met een afbeelding van de resultaten. De daarbij ge
plaatste opmerkingen moeten met een zekere reserve worden gele
zen, daar zij in het algemeen zijn gebaseerd op in Nederland ge
houden proeven met kleine ,,monster"-stukjes.
De illustraties rechts geven achtmalige vergrotingen van een
gedeelte van de linker figuurtjes er naast.
1. Wieneke Ritz-Verfahren (Duitsland).
a. Kleur: blauw. De laag is door Wieneke op de gepolijste*zijde
van astralon aangebracht (1956); graveert goed; resultaat: goed.'
Opm.De laag wordt na enige tijd iets harder,
b. Kleur: blauw. De laag is door Wieneke op de gematteerde zijde
van astralon aangebracht (1956); graveert enigszins stroef; resul
taat: matig.
Opm.: De lijnen zijn minder strak tengevolge van de korrel van
de gematteerde tekeningdrager.
c. Kleur: blauw. De laag is door de Meetkundige dienst op de
gematteerde zijde aangebracht >(1954)graveert goed; resultaat:
goed.
V
