128 In deze enkele alinea's werd gepoogd een uitgestrekt gebied, dat bijna de helft van de Nederlandse cultuurgrond omvat, in zijn hoofdtrekken te schetsen. Met name werd tot uitdrukking gebracht, dat binnen het gemengde zandbedrijf een zekere samenhang tussen de verschillende onderdelen van het gebied bestaat. Als voorbeeld kan een willekeurig gekozen bedrijf in Drenthe met 10 ha bouwland en een zelfde oppervlakte grasland dienen. Het bouwland van dit bedrijf ligt gelijkelijk verdeeld over het oude zandbouwland twaalf kleine percelen op de es en de jonge zandontginningen drie nagenoeg vierkante percelen van 1,5 ha terwijl het grasland in acht percelen, waarvan zes min of meer aaneengrenzend, op de lage zandgronden nabij een stroompje wordt aangetroffen. De ruilverkaveling heeft tot dusver op de zandgronden zijn omvangrijkste toepassing verkregen. In deze toepassing is een zekere groei te onderkennen. Van een gescheiden ruilverkaveling van essen en van madelanden, is men gekomen tot de ruilver kaveling van grotere blokken, waarin alle aspecten van de zandgronden vertegenwoordigd zijn. De ontwerper van de nieuwe toestand stuit daarbij op voor het zandgebied specifieke moeilijk heden. In de eerste plaats moet hij rekening houden met de struc tuur van het gemengde zandbedrijf, hetgeen toedeling van bouwland op de hogere gronden, van grasland op de elders gelegen lagere gronden onvermijdelijk maakt. In de tweede plaats houden de boeren doorgaans vast aan toedeling van oud zandbouwland, indien in de oude toestand ook reeds grond van dit type tot het bedrijf behoorde. Beide factoren beperken de mogelijkheid van samen voeging en leiden tot kavels van geringe omvang met een vrij engmazig wegenstelsel, waarvan het onderhoud vaak moeilijk te regelen valt. Het geschetste probleem wordt nog verscherpt doordat vele bedrijven klein zijn. Weliswaar is de aanleg van de wegen weinig kostbaar, doch een hoog percentage voor wegenaftrek is kenmerkend. In het recente verleden heeft de ruilverkaveling op de zand gronden reeds een zekere ontwikkeling doorgemaakt; van kleine blokken werd op grotere overgegaan. Er is geen reden om aan te nemen, dat de verkavelingstechniek op de zandgronden thans reeds zijn definitieve vorm heeft verkregen. Integendeel, nieuwe ontwikkelingen van zeer verscheidene aard kunnen in de toekomst het toe te passen ruilverkavelingstype nog verder beïnvloeden. Enige belangrijke mogelijkheden beginnen zich af te tekenen: a. Bedrijfsvergroting en uitverkoop van zeer kleine bedrijven zullen tot een verruiming van de mazen van de te ontwerpen ver kaveling leiden. b. De moderne wisselbouw, waarbij de kunstweide in het ge mengde bedrijf de taak van het blijvende grasland ten dele, misschien in de toekomst op de middelzware zandgronden zelfs geheel gaat overnemen, zal eveneens zijn invloed doen gelden. De huidige noodzaak om onderling uiteengelegen laag grasland en

Digitale Tijdschriftenarchief Stichting De Hollandse Cirkel en Geo Informatie Nederland

Tijdschrift voor Kadaster en Landmeetkunde (KenL) | 1957 | | pagina 12