172
gewone menselijke afkeer tegen veranderingen het verzet tegen het
plan doen toenemen, anderzijds moet erop worden gerekend, dat
ook voor de plannen die doorgang vinden een grotere mentale aan
passing wordt gevraagd dan men over het algemeen zal kunnen
opbrengen.
Het is billijk in dit verband ook te wijzen op één voordeel, dat
uit de nieuwe wijze van werken voortvloeit. De voorbereiding en
de uitvoering duurt enkele jaren langer, zodat de betrokkenen zich
langer met het probleem ruilverkaveling kunnen bezig houden dan
voorheen, wanneer zij tenminste van een en ander op de hoogte
worden gesteld. Wanneer op een verstandige wijze van deze tijds
factor gebruik wordt gemaakt kan men, door de grondgebruikers
de vereiste voorlichting te geven de zoéven genoemde bezwaren
wellicht ondervangen. Wanneer straks het urgentieprogramma is
vastgesteld en wordt nageleefd, kan zelfs reeds aan de mensen ge
dacht worden, voordat de technici aan de ruilverkaveling werken.
Wat moet de aandacht hebben?
De ontwikkeling van de ruilverkaveling noopt ons dus bijzondere
aandacht te schenken aan de positie van de betrokkenen. Dat
was vroeger natuurlijk ook nodig, maar de ruilverkaveling „nieuwe
stijl" heeft deze noodzaak vergroot. Om in dit verband iets te
bereiken moet eerst worden nagegaan welke problemen de ruilver
kaveling voor de belanghebbenden oproept.
In de eerste plaats moet de vraag worden gesteld: hoe zal men
reageren op de plannen die de technici ontwerpen Wanneer over
enige tijd getracht wordt het urgentieprogramma aan te houden,
zou kunnen blijken, dat juist in de gebieden die het hardst ruilver
kaveling nodig hebben, velen ernstige bezwaren hebben tegen een
voor deze gebieden zo gewenst ingrijpend plan. De centrale com
missie zal waarschijnlijk geen halve maatregelen aanvaarden,
gezien het effect daarvan op andere gebieden en de rentabiliteit
van de te verstrekken subsidies. Het zal dus nodig zijn de betrokke
nen van de noodzakelijkheid van het plan te overtuigen of de gebie
den te laten liggen met alle gevolgen van dien.
In de tweede plaats interesseert het de technici op welke wijze de
door de ruilverkaveling geboden gelegenheden tot heroriëntatie van
de bedrijfsvoering worden benut. De aan de werken verbonden
kosten zijn slechts gerechtvaardigd, wanneer de boeren en tuinders
in staat en bereid zijn gebruik te maken van de verbeteringen in
waterbeheersing, ontsluiting, perceelsvorm, -ligging en -grootte,
waterleiding, elektriciteit e.d. In bijna alle gevallen zal dit niet
kunnen door het voortzetten van de traditionele bedrijfsvoering.
Voorts moet er rekening mee worden gehouden, dat de ruilver
kaveling niet alleen de bedrijven beïnvloedt. Wanneer het woon
gebied van de mens wordt gewijzigd, zal dit ook de mensen zelf be-
invloeden. De ruilverkaveling versnelt op kunstmatige wijze een
proces, dat zich anders, met schokken en ongelukken, over vele
