173
jaren zou uitstrekken. De bewoners van Vriezen veen worden bij
wijze van spreken in eens overgeplant naar de Noordoostpolder.
Bovendien zal de noodzakelijke heroriëntatie van de bedrijfs
voering over het algemeen slechts in voldoende mate tot stand
komen, wanneer de gehele mentale gesteldheid een versneld ont
wikkelingsproces doormaakt.
Er is een wisselwerking tussen mensen, woongebied en bedrijfs
voering, die allerlei problemen oproept. In verband met de sanering
zal voor sommigen overgang naar andere beroepen gewenst zijn.
Dit zal in de gebieden waar een te geringe overgang een der oorzaken
van de moeilijkheden is geweest, veel weerstand oproepen. Hetzelfde
geldt voor de afvloeiing van boerenzoons, noodzakelijk voor het
niet weer versnipperen van de vergrote bedrijven en wat de
boeren bijna niet kunnen aanvoelen de rationalisering van de
bedrijfsvoering. Een boer die in het kader van de sanering een
bedrijf in de IJsselmeerpolders of op domeingronden aangeboden
krijgt, moet een veel zwaardere beslissing nemen dan men vaak
denkt. Behalve de inzichten van vrouw en kinderen spelen ook tal
van andere niet economische factoren hierbij een rol.
Het aantal raakpunten tussen de ruilverkaveling en de erbij
betrokken mensen is te groot om in dit verband te worden op
gesomd. Nog één meer algemeen punt verdient de aandacht.
Misschien kan dit worden verduidelijkt aan de hand van een voor
beeld, dat zoveel punten van de ruilverkaveling in zich verenigt,
dat hieraan kan worden afgemeten, welke ontwikkeling de bedrijven
op allerlei terrein moeten doormaken.
Dit voorbeeld is de positie van een gezin dat van een klein bedrijf
met een slechte woning en bedrijfsgebouwen wordt verplaatst naar
een buiten het dorp gelegen groter bedrijf, met een moderne woning
en goede bedrijfsgebouwen. Van dit gezin wordt opeens de maximale
aanpassing gevraagd. Het bedrijf zelf moet wat organisatie, bouw
plan, toerusting en wijze van werken betreft, ingrijpend worden
gewijzigd, willen de lasten die er op drukken verantwoord zijn. Het
huishouden zal een even grote omschakeling doormaken, waarbij
niet alleen het gebruik van elektrische hulpmiddelen als fornuis,
stofzuiger, wasmachine en strijkijzer aan de orde is, maar ook de
woninginrichting en de hygiëne. Het gezin zal zich wat zijn sociale
activiteiten betreft ook in een volkomen veranderde positie vinden.
De wijze van leven op het dorp, een navolging van en controle op
elkaar, de contacten met andere families, de ontspanning, tal van
voorheen volgens een vast schema verlopende gedragsregels, zijn
losgeslagen en moeten door andere worden vervangen.
Het gezin zal op al deze terreinen de nodige voorlichting en steun
op prijs stellen, ten einde de eerste periode met succes door te komen.
Wat kunnen wij doen?
Elk probleem heeft zijn eigen oplossing, zij het dat deze veelal
met moeite wordt gevonden. Zoals de ontwikkeling van de atoom-
