235
construeren van een optische pantograaf, waarvan H. Wittke
verslag doet in de Vermessungstechnische Rundschau (9).
De pantograaf van Arnold (zie fig. 6).
De landmeter Arnold plaatst de tekentafel 80 cm hoog, dus ge
schikt voor tekenarbeid in de zithouding. In de stralengang van
het objectief met een brandpuntsafstand van 18 cm en een relatieve
opening 1 6,3 is een dubbelprisma geplaatst. Het beeld keert dus
tweemaal om en vertoont zich over 90° gedraaid aan het oog van de
tekenaar. Het voorwerpsbord staat verticaal en is over een rail
verplaatsbaar. Het formaat van het voorwerpsbord is 80 x 100 cm.
Er is uitsluitend aan doorlichting van het tussen twee glasplaten
geklemde origineel gedacht. De tekentafel meet eveneens 80 x 100
cm. De diepte van het gehele toestel is 185 cm, waardoor het be
nodigde grondvlak slechts 100 x 185 cm is.
Dit beperkte formaat moet uiteraard concessies doen aan de
Foto welwillend voor dit artikel afgestaan door de firma Aug. Krull,
Maschinenfabrik für die Seifenindustrie, Helmstedt.
