5°. De bediening van het toestel moet vanaf de standplaats van
de tekenaar uitgevoerd kunnen worden. De instelling van de ge
wenste vergroting of verkleining moet op die standplaats waarneem
baar zijn. Koppeling van beeldgrootte en scherpstelling (automati
sering) behoeft niet geëist te worden.
6°. Behalve het laten vallen van de wens betreffende automati
sering, moet men ter wille van de kosten ook afzien van een zgn.
vertekeningsvrij wijdzichtobjectief. Doet men dit niet, dan trekt
men een dergelijk toestel op naar de prijsklasse van de reproduktie-
camera's, waarmee 90% van de kaartvervaardigende bureaus niet
gediend zouden zijn.
7°. De originelenhouder moet minstens het papierformaat B6
kunnen bevatten. Er moet ruimte zijn om zonder beschadiging de
overstekende randdelen te kunnen bergen. De originelen dienen
volkomen vlak te liggen. Deze originelen (of de originelenhouder)
moeten gemakkelijk in twee onderling loodrechte richtingen ver
plaatst kunnen worden. Het beeldvlak hoeft niet groter te zijn
dan de diameter van het vertekeningsvrij e beeld bij afbeelding op
de schaal 1:1. Om gevrijwaard te zijn tegen vertekening in de
beeldhoeken, verdient een cirkelvormige begrenzing van het beeld
vlak de voorkeur. Een diameter van 40 cm zal ruim voldoende zijn.
8°. Een zgn. mogelijkheid tot ontschranking moet liever niet
zijn aangebracht. Een dergelijke ontschranking is niet reëel. Beter
is het aan te dringen op een mogelijkheid tot affiene transformatie
van het kaartbeeld.
90. Het is misschien niet overbodig er op te wijzen, dat een op
tische pantograaf demonteerbaar moest zijn. Hoewel de omvang
zo klein mogelijk gehouden moet worden, zal het toch waarschijnlijk
niet mogelijk zijn een massieve constructie overal naar binnen te
brengen. crvclgd)
241
'1
LITTERATUUR
1. Gröne: Optischer Umformer. Z. f. V. 1944, p. 228-230.
2. W. EngelbertErfahrungen mit dem optischen Pantographen. Z. f. V.
1954, p. 187-188.
3. W. Engelbert: Einsatz von optischen Pantographen in Vermessungs-
und Katasteramtern. A.V.N. 1954, p. 216-217.
4. E. Wesslar: Optograph, ein selbstgefertigter optischer Pantograph.
Verm. Rundschau 1954, p. 287-292.
5. H. Sandelmann: Becker-Oprepan. Ein optischer Reflex-pantograph,
Verm. Rundschau 1955, p. 16-18.
6. H. Drüsedau: Optischer Pantograph Nein! Verm. Rundschau I955>
p. 57-58.
7. H. WittkeOptischer Pantograph Ja! Verm. Rundschau 1955.
p. 136.
8. W. Engelbert: Bewahrung der optischen Umzeichengerate. Z. f. V.
1955. P- 221.
