357
nu komen nog slechts afwijkingen van maximaal 0,0001 mm voor.
Om de invloed van de warmtestraling van de waarnemer zoveel
mogelijk te verkleinen, werd het hangniveau afgeschermd en het is
de bedoeling tussen waarnemer en instrument een plaat van isole
rend materiaal aan te brengen.
De te volgen methode van waarnemen impliceert het omleggen
van de kijker tijdens een sterdoorgang. De tijd tussen het waar
nemen vóór en na dit omleggen moet zo kort mogelijk zijn. Om dit
te bereiken is er een voorziening getroffen om het instellen van de
hoogte na het omleggen tot de kortst mogelijke tijd te beperken.
Om de momenten van waarnemingen, verricht met een der drie
bovengenoemde instrumenten, vast te kunnen leggen wordt een
drukkende Belin-chronograaf gebruikt van het type Sahara. Deze
laatste naam vanwege de voeding uit twee 6-V accu s en de zand-
dichte afsluiting.
Het instrument is in principe een motor, gesynchroniseerd door
een klok. Komt er nu een signaal van één der waarnemingsinstru
menten, dan slaan hamertjes tegen draaiende becijferde schijven
van de motor en wordt het moment door middel van een schrijf
machinelint en een rol papier geregistreerd. Zo zijn direct af te
lezen: volgnummer, uur, minuut, seconde, tiende en honderdste
seconden van het signaal, met daarbij nog de mogelijkheid milli
seconden te schatten.
De afgelezen tijd is willekeurig, daar de chronograaf met continu
draait, maar elke nacht opnieuw wordt gestart. Het verschil in
tijdaanwijzing tussen chronograaf en kwartsklokken wordt ver
kregen door seconde-impulsen van een klok op de chronograaf te
laten drukken.
De standaardafwijking van een enkele registratie is 0,004 sec,
zodat de s.a. van het gemiddelde waarnemingsmoment uit 24 regis
traties, zoals bij het astrolabium en de meridiaankijker, beneden
de milliseconde blijft.
Het grote voordeel van dit drukkende systeem boven het uit-
passen van stroken, zoals bij de schrijvende chronografen, komt
wel heel sterk naar voren, als een globale schatting geeft, dat
op Cura9ao ongeveer 800.000 registraties verwerkt moeten worden.
De bijbehorende versterker is, evenals het grootste deel van het
elektronische hulpinstrumentarium, gemaakt op de afdeling Tech
nische Fvsica van de Technische Hogeschool. Dit het enkele feit,
dat het "hier nieuw ontwikkelde elektronische instrumenten be
treft, is het duidelijk, dat dit niet geheel zonder moeilijkheden kon
verlopen. Genoemde afdeling heeft er echter voor gezorgd, dat alles
op tijd en zeer bevredigend functioneerde.
Voor de tijdsbepaling zullen drie kristalklokken worden gebruikt
(zie fig. 9). Deze, door Airmec Engeland geleverde, zeer kostbare
instrumenten zijn volkomen elektronisch. Een kwartskristal
wordt onder een spanningsverschil tot trillen gebracht, wat resul
teert in een zeer stabiele frequentie van 100 kc/s. Daar dit trillen
