«5
de rekenaar die, daar hij zelf niet meer rekent, thans deftig
„programmeur" heet zich van die taal kan bedienen. In de regel
echter wijken problemen af van wat ik een „normaal" probleem
een ietwat zwevend begrip heb genoemd. Deze afwijking
kan zo groot zijn, dat de normaaltaai voor de programmeur bepaal
delijk ongemakkelijk is te noemen. Hij zal dan trachten, zich
uitdrukkende in de normaaltaal, aan de machine een andere taal
te leren, die hem zelf beter convenieert. Zo kan de programmeur
bijvoorbeeld te maken krijgen met vele berekeningen met complexe
getallen. Het verdriet hem dan, dat hij bij iedere optelling twee
optellingen moet specificeren, bij een vermenigvuldiging vier
elementaire operaties en bij een deling zelf nog meer. Hij spreekt
dan met de machine een nieuwe taal af. In de nieuwe taal behoeft
hij nu bij een optelling slechts de optelling der reële delen te ver
melden. Het optellen van de imaginaire delen wordt dan door de
machine krachtens een éénmaal gemaakte afspraak automatisch
verzorgd. Voor andere bewerkingen gelden in de nieuwe taal
overeenkomstige interpretatieafspraken.
Dergelijke nieuwe talen, die „interpretatieve" codes heten,
kunnen nu voor allerlei van het normale werk afwijkende bereke
ningen worden gemaakt. Zo kan bijvoorbeeld de afspraak luiden,
dat de bewerkingen verder steeds betrekking zullen hebben op
vectoren, op matrices of dergelijke. De nieuwe code kan daarbij
een zodanige kracht bezitten, dat een opdracht tot het oplossen van
ioo vergelijkingen met 100 onbekenden in enige regels is neer te
schrijven.
Bij een dergelijke interpretatieve behandeling van problemen
wordt natuurlijk niets voor niets verkregen. Tegenover het gemak
dat de programmeur ondervindt staat een tragere werking van de
machine. Deze moet immers bij iedere in de nieuwe code gegeven
opdracht gaan uitzoeken, wat hier nu eigenlijk mee bedoeld wordt.
Hoe flexibeler nu de machine is, des te kleiner is de factor waarmee
de werksnelheid wordt beïnvloed. Bij een weinig flexibele machine
zal een interpretatief programma voor complexe getallen bijvoor
beeld 20 a 30 maal langzamer werken dan het overeenkomstige in
normale taal gestelde programma. Een zeer flexibele machine zal
hier misschien slechts een snelheidsverlies van een factor 5 vertonen.
In het algemeen kan gezegd worden, dat bij een zeer flexibele
machine het karakter gemakkelijk kan worden gewijzigd. Naar
verkiezing kan de nadruk worden gelegd op eenvoud van behande
ling voor de programmeur, grote werksnelheid, grote nauwkeurig
heid en dergelijke.
De ten aanzien van de nieuwe code te maken afspraken kunnen
zelfs inhouden, dat de problemen verder geen gebruik meer zullen
maken van de rekenkundige hoofdbewerkingen, doch dat op andere
wijze causale verbanden gelegd worden tussen bepaalde grootheden,
bijvoorbeeld in de zin van de gemathematiseerde logica. Zo kan
men de machine gebruiken voor het onderzoek naar de werking
