3io
Het eigenlijke rekengedeelte, het telwerk dus, is ook bij de reken
automaat het centrale element. Of dit nu werkt met behulp van
relais dan wel met behulp van elektronenbuizen doet daarbij niet
terzake. De rol van het instelbord wordt hier vervuld door de z.g.
„input". Deze „input" kan op verschillende manieren zijn ingericht.
Bij de ene constructie is het slechts mogelijk om gegevens in de
machine te brengen met behulp van een toetsenbord; een andere
constructie laat bijv. toe het inbrengen van gegevens door middel
van een ponsstrook. Er zijn ook machines, w.o. de IBM-610, waarin
beide mogelijkheden zijn verenigd. Het resultaatregister, hier
„output" geheten, is doorgaans aanwezig in de vorm van een zeer
snelle elektrische schrijfmachine, die ons de rekenresultaten op een
blad papier getypt geeft. Het voordeel van een dergelijke wijze
van publiceren van de rekenresultaten door de machine is, dat
met de hand gemakkelijk enige toelichting bij de verzameling ge
tallen kan worden bijgetypt. Daar tegenover staat, dat publikatie
van de rekenresultaten in een ponsstrook gemakkelijker is voor
binnenkort of later volgende verdere rekenkundige verwerking
van deze resultaten. De IBM-610 verenigt ook hier beide mogelijk
heden.
Bij een automatische rekenmachine worden de tussenresultaten
niet meer via de „output" gepubliceerd. Tussenresultaten blijven in
de machine opgeslagen tot het moment, waarop ze weer voor verdere
berekening nodig zijn. Dit geschiedt in de „storage", het geheugen,
dat o.m. kan bestaan uit een magnetische cylinder, waarop zich
metaalpoeder bevindt. Hiermede is het mogelijk getallen vast te
houden op soortgelijke wijze, als geluid wordt vastgelegd op een mag-
netofoonband. Daar de magnetische cylinder per seconde ongeveer
honderd maal ronddraait, duurt het niet meer dan een fractie van
een seconde eer daartoe dienende aftasters de gelegenheid krijgen
een bepaald getal aan het geheugen te ontlenen. Bij de IBM-610
kunnen op de daar aanwezige magnetische trommel, met een
diameter van 20 cm, 80 getallen van 31 cijfers worden vastgehouden,
elk met een teken en een decimaalaanduiding. (Daarbij kan met
behulp van een uitwendig geheugen in de vorm van een ponsstrook
de capaciteit van deze machine belangrijk worden uitgebreid.)
Wil men werkelijk snel rekenen, dan dient ook het hersenwerk
dat men verricht bij het rekenen met een rekenmachine, te worden
geautomatiseerd. Dat is geen idee van deze tijd.
In 1820 reeds dacht de latere hoogleraar aan de Universiteit
van Cambridge, Charles Babbage, de eerste „calculatiemachine"
uit, waarin is getracht ook de rekenvoorschriften, door middel van
instelling vooraf in registers, op te nemen. Deze voorloper van de
moderne rekenautomaten werkte uiteraard mechanisch, doch bleek
niet te voldoen. De schuld daarvan was de werktuigkunde van die
tijd, die niet was opgewassen tegen de problemen die Babbage
stelde. Er moesten 130 jaren verlopen eer men tot de oplossing
kwam. Deze oplossing is overigens niet een mechanische oplossing
